• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud

Johan van der Wielen ~ Nature Photography

  • Nieuws
  • Galleries
    • Recent pictures
    • My adventures…
    • The Diversity of Dutch Nature
    • ~ Impressions ~
    • A Wadden Island
    • Norway ~ Land of Fjords
    • Finland ~ Land of the Taiga
  • Over Johan
    • Over Johan van der Wielen
    • Maak kennis met mijn maatjes
      Henk, Finn en Peter
      • Over Finn Snaterse
      • Over Henk Muijs
      • Over Peter le Fevre
    • Johan in de media
  • Awards, publicaties & opdrachten
    • Commercieel
    • Awards
    • film en montage
    • Natuurfotografie Magazine
    • Boeken
    • Overige publicaties
  • Blogs/vlogs
  • Tutorials, Making of & Reviews
    • Tutorials landschapsfotografie
    • Tutorials macrofotografie
    • Tutorials nachtfotografie
    • Overige tutorials
    • Making of…
    • Materiaal & Reviews
    • Korte fototips
  • Workshops & reizen
    • Fotoreizen en waddenweekenden
    • Workshops
    • Maatwerk workshop
      natuurfotografie
    • Online fotobespreking
  • Presentaties / lezingen
  • Contact

10 tips voor perfect lichtgebruik

18 maart 2024

Fotograferen betekent ‘schrijven met licht’ (vanuit het Grieks). Zonder licht geen foto. Maar licht kent vele gezichten, karakteristieken en kenmerken. Je kent wel tegenlicht, gouden licht, etc. maar in principe kun je onder iedere omstandigheid mooie foto’s maken. Sterker nog, iedere omstandigheid heeft zijn eigen unieke mogelijkheden. Hoe beter jij in staat bent het licht te lezen, hoe meer jij je fotografie erop aan kan passen en de mooiste foto’s kan maken. Daarom hier 10 tips om zo goed mogelijk met lucht om te gaan.

Spelen met licht, zeker de combinatie van het blauwe uurtje met laatste kleuring en het eigen licht van een lampje, maakt je creatief in de mogelijkheden.

#1 – Werk met de juiste lichtsoort

Licht is niet altijd ‘licht’. Er is een groot verschil tussen direct of juist indirect licht of zelfs diffuus licht. Geen is mooier da de ander maar ze hebben allemaal hun eigen karakteristiek en mogelijkheden. Pas je lichtsoort aan, aan de foto die je wil maken of maak de foto die past bij de lichtsoort.

Zie ook mijn uitgebreide tutorial over lichtsoorten en lichtrichting.

Tegenlicht kan heel mooi de sfeer benadrukken, zeker als je ook nog onderbelicht. Maar hou er wel rekening mee dat je tegen de schaduwzijde van je onderwerp aan kijkt en dus al snel silhouetten krijgt.

#2 – Experimenteer met lichtrichting

Natuurfotografen zijn dol op tegenlicht maar dat heeft een paar grote nadelen, denk aan grote contrasten en neiging tot silhouetten. Mee licht wordt vaak als ‘saai’ bestempeld maar de kleuren worden wel mooi verzadigd. En wat denk je van zijlicht? Dankzij het spel van schaduw en licht krijg je juist veel (speelse) diepte.

Zie ook mijn uitgebreide tutorial over lichtsoorten en lichtrichting.

Een groenknolorchis (de rechter plant) en boterbloem met zijlicht, je ziet zowel licht als schaduw op de plant.

#3 – maak gebruik van strijklicht

Wanneer het licht heel laag staat, ‘strijkt’ het al het ware over de grond waardoor je alle ribbels en oneffenheden ziet door de licht/schaduwwerking. Maar in principe kan licht overal overheen strijken mist het oppervlak maar parallel loopt aan de lichtrichting. Zelfs zonlicht strijkt langs het maanoppervlak waardoor je de kraters zo mooi ziet.

Strijklicht vlak na zonsopkomst over de ribbels bij een embryonaal duintje. Zie je hoe mooi de patronen uitkomen?

#4 – experimenteer met over- en onderbelichting

Het grappige is dat je vaak hoort dat je bij tegenlicht moet onderbelichten terwijl volgens de grijskaart ‘regels’ je juist moet overbelichten. Er is dus geen absolute regel. Experimenteer er daarom lustig op los. Soms is een heel lichte foto fraai, soms juist.

Het eitje van een oranjetipje in een combinatie van diffuus licht en overbelichting. Het resultaat is een licht en sereen beeld.

#5 – maak een ‘clair-obscur’

Dit wordt tegenwoordig ‘low key’ genoemd maar zeg nou zelf, de naam ‘clair-obscur’ is toch veel spannender? De basis is een heel donkere foto met maar een paar kleine licht elementen. Dat kan je doen door de combinatie van onderbelichting en tegenlicht of je zoekt een compositie waarbij slechts één of een paar elementen worden verlicht.

Clair-obscur van een bosanemoontje dat precies in het zonlicht stond en de rest in de schaduw.

#6 – fotografeer in het gouden uurtje

Dit is natuurlijk een gouden tip want het gouden uurtje heeft het allermooie warme rode / gouden licht. Dit moment is vlak ná zonsopkomst en vlak vóór zonsondergang. Het is verleidelijk om vooral alles te willen doen op deze ultieme momenten maar bedenk wel dat als je alleen maar goudgele foto’s maakt de kijker het een keer zat zal zijn. Variatie is belangrijk. Eén gouden foto in je serie trekt veel meer aandacht dan een volledig gouden serie.

Zie ook mijn uitgebreide tutorial over gouden beelden en gouden uurtje.

Gouden uurtje, tegenlicht èn telelens… de gouden combinatie voor de meest intense gouden beelden.

#7 – fotografeer in het blauwe uurtje

Mocht je nou te vroeg zijn voor de zonsopkomst, dan kom je in het blauwe uurtje (of als je langer blijft hangen dan de zonsondergang). De zon is weg (of er nog niet) en de wereld kleurt intens blauw. Vaak zie je kleuring in de lucht en de sfeer ademt iets heel speciaals uit.

In het blauwe uurtje heb je ook kans op de aardschaduw of venusband. Bij deze foto sta je met je rug naar de plek waar de zon net is ondergegaan en je ziet de roze kleuring van het laatste zonlicht steeds hoger gaan. Eronder, in het blauw, de schaduw die de aarde werpt op haar eigen atmosfeer.

#8 – creëer je eigen licht

In diffuse omstandigheden (dat is een netter woord voor ‘grauw/grijs’) heb je geen lichtrichting van de zon of hoge lichtintensiteit. Dat is het moment om je lampje of flitser uit de tas te halen en het licht helemaal in eigen hand te nemen. Nu kun je alles precies zo instellen als je zelf wil: richting, intensiteit en kleur.

Kijk ook naar mijn uitgebreide tutorials over eigen licht creëren:

  • Creëer je eigen licht bij paddenstoelen
  • De 12 tips voor flitsen in de natuur
  • Paddenstoelen fotografie spelen met lampjes
  • Creatief met flitsers bij macrofotografie oranjetipje in NP Van Der Wielen
  • Flitsen en de invloed van de belichtingsdriehoek
  • Smartphone als handige zaklamp
Paddenstoelen zijn prachtige onderwerpen om te experimenteren met eigen licht. Hier is een lampje gebruikt.

#9 – zorg voor een duidelijke lichtrichting

Deze tip gaat verder op de vorige, namelijk als je eigen lucht gaat gebruiken. Een foto bij zonlicht heeft een duidelijke lichtrichting, ongeacht de keuze die jij maakt. Zorg dat dit bij je eigen licht ook geldt. Werk je met meerdere lichtbronnen, zorg dan altijd dat er één dominant is waardoor de kijker een gevoel heeft waar het licht vandaan komt. Licht wat van twee kanten tegelijk komt, oog heel vreemd.

Ondanks dat hier 2 flitsers zijn gebruikt (van links en van rechts) is toch duidelijk dat het ‘licht’ van links komt. Dit is de hoofdlichtrichting terwijl de rechter flits voor een tegenlicht accentje zorgt.

#10 – omarm lens flares

Lensflares zijn die (gekleurde) cirkels die ontstaan als je lichtbron bijna of helemaal in je lens schijnt. Veel fotografen vinden het erg lelijk terwijl het juist in de film speciaal wordt ingezet om het tegenlichtgevoel te geven. Eigenlijk raar, want kijk je naar een film met ridders en zie je lensflare dan weet je meteen dat er een hypermoderne camera staat te kijken naar iets van 1000 jaar geleden. Omarm flares, ze kunnen een mooie toegevoegde waard hebben aan je foto als je ze goed weet je mikken.

Flare, in dit geval de strepen van boven, kan een toegevoegde waarde hebben aan je foto. Nu zijn het net luchtstralen.

Hopelijk dat je met deze tips wat beter zicht hebt op licht…

Veel succes en fotoplezier,

Johan

Posted Under: all, Tutorials & reviews, Tutorials landschapsfotografie, Tutorials macrofotografie

Andere tutorials landschapsfotografie

Nederlandse natuur in de winter, webinar video

Heb je het webinar gemist? Dan kun je hem hieronder nog een keer bekijken!

10 tips voor
de mooiste kustfoto’s

De kust trekt altijd voor ons fotografen. Of het nou midzomer is en warm met stralend weer of winter met heftige stormen. Lees hier 10 tips om mee aan de slag te gaan aan de kust.

Dynamiek en beweging? Lange
sluitertijden! (TV Gelderland)

Voor TV Gelderland ga ik op zoek naar een ‘stroomversnelling’ in de Leuvenemse beek. Hoe krijg je een dynamisch beeld met lange sluitertijden?

Praktische instellingstips voor HDR

Er is al heel veel geschreven over HDR, wat het is en hoe je die moet nabewerken. Hierbij echter 5 hele praktische tips over instellingen en nabewerking om je HDR workflow verder te perfectioneren.

Alle tutorials landschapsfotografie

Andere tutorials macrofotografie

Online webinar macrofotografie
van basis tot NxT LvL

Op vrijdag 29 mei was ik Live te gast in de studio van CameraNU.nl voor een webinar over ‘macrofotografie: van basis tot NxT LvL’ samen met Laowa lenzen. Het hele webinar staat online.

Scherptediepte en macro
bij voorjaarsbloeiers

Vooral bij macrofotografie speelt scherptediepte een grote rol. Dan blijkt dat diafragma maar één van de factoren is, wat we vaak vergeten zijn de andere factoren…

Dromerige onscherpte

Soms heb je van die dromerige beelden, alsof er een zacht vitrage over het beeld ligt. Maar hoe doe je dat?

Macro zonder macrolens
deel 1: groothoek & tele

Bij macro denk je snel aan de macrolens maar wist je dat je met een groothoek- en telelens ook hele mooie dingen kunt doen?

Alle tutorials macrofotografie

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

© 2025 · Johan van der Wielen ~ Nature Photography