Handige macro tips #3:
4 gouden compositietips

Delen van deze tutorial is ook verschenen op Natuurfotografie.nl

Macro, close-up of detail?

De oplettende lezer zal merken dat veel foto’s eigenlijk helemaal geen ‘macro’ zijn maar close-up of details. Daarover heb ik in deel 1 een korte uitleg geschreven…

De samenhang van onderwerp en achtergrond

Ging deel 1 over het onderwerp van de foto en deel 2 over de omgeving, de achtergrond, in dit laatste deel met korte handige macrotips ga ik het hebben over hoe onderwerp en omgeving samenhangen. Hoe en waar plaats je verschillende elementen in het beeld. Hoe speel met je met het oog van de kijker. Hoe maak je je foto spannend oftewel, hoe maak je van een ‘foto van een mooi onderwerp’… ‘een mooie foto’.

Wat is compositie

Compositie is, volgens de definitie, het ordenen en plaatsen van beeldelementen volgens een bepaalde strategie. Bij beeldelementen denken we natuurlijk aan het onderwerp en eventuele andere elementen in je beeld. Maar ook de lege ruimte in de achtergrond is een beeldelement. Nou zijn er vele ‘strategieën’, veel soorten composities en veel ‘regels’. Geen van deze regels is dé waarheid en ik ga ze ook niet allemaal behandelen. In deze korte tutorial geef ik je een paar korte handreikingen. Dus zeker niet compleet maar wel een mooie start om mee aan de slag te gaan.

1. Laat ruimte over

In mijn ogen dé valkuil van veel macrofotografen is het veel te krap kaderen. Ik kan dichterbij dus ik moet dichterbij. Waak jezelf daarvoor. Bedenk dat het onderwerp al mooi is van zichzelf, dat is niet jouw verdienste. Een krap gekaderd beeld laat de schoonheid van het onderwerp zien, niet de schoonheid van de foto. Jouw ‘eigenheid’ van het beeld ligt in de omgeving en de achtergrond. Een ruim gekaderd beeld is vaak veel spannender en dynamischer dan een krap gekaderd beeld. Heb je hier moeite mee? Laat dan je macrolens eens thuis en ga op pad met een telelens. Dan kun je niet krap kaderen en dwing je jezelf te oefenen met het overlaten van ruimte.

2. Gebruik de gulden snede (of andere ordening)

De gulden snede is één van de vele manieren om je beeldelementen te ordenen in het beeld. In praktijk wordt vaak gewerkt met de ‘regel van derden‘ (erg vergelijkbaar) waarbij je gebruik maakt van de zogenaamde 1/3 punten in een beeld. 1/3 punten zijn de snijpunten van de vier lijnen op 1/2 en 2/3 horizontaal en verticaal. Die snijpunten zijn punten waar ons oog als vanzelf naartoe trekt en naar gaat kijken. Als je daar iets laat gebeuren is een foto meteen veel spannender. Tweede voordeel is dat je meteen ruimte overlaat (zie tip 1).

3. Maak gebruik van lijnen

Lijnen leiden de kijker door het beeld heen. Wil je graag dat je kijker bepaalde elementen in het beeld ziet op prettige wijze dan kan je lijnen aanbrengen waarmee de kijker van het ene punt naar het andere wordt geleid. Lijnen hoeven overigens niet fysiek te zijn. De meeste onderwerpen ‘kijken’ namelijk zelf ergens heen. Jouw kijker zal eigenlijk altijd die ‘kijklijn’ volgen. Zet je onderwerp dan ook op het gulden snede punt (tip 2) dat hij de vrije ruimte inkijkt (tip 1).

4. Maak gebruik van herhaling in de achtergrond

In veel macrofoto’s is de omgeving, de achtergrond, een volledig ondersteunend element aan het onderwerp. Vaak zie ik scherpe onderwerpen op een volledig onscherpe achtergrond, beide hebben dan niets met elkaar te maken. Dat is zonde. Juist door in de achtergrond je onderwerp – onscherp – te herhalen vertel je als fotograaf een verhaal. Namelijk dat je onderwerp onderdeel is van een groter geheel. De achtergrond wordt dan een spannend compositie element in plaats van alleen maar een decor voor je onderwerp. Hou echter rekening met alle tips van deel 1 (isolatie) en deel 2 (achtergrond). Dan blijft de achtergrond ondersteunend  en gaat niet alsnog concurreren.

Hiermee eindigt deze serie van korte handige macro tips over voorgrond, achtergrond en de compositie van beiden. Natuurlijk zijn geen van de tips ‘de waarheid’ en natuurlijk hoef je ook lang niet alles tegelijk toe te passen. Op iedere ‘regel’ zijn uitzonderingen. Zie het daarom als handreikingen die je toe kunt passen en waarmee je naar hartenlust kunt experimenteren. Veel succes!