Het is zondagmiddag als ik op Terschelling sta en via de app te horen krijg dat de weersverwachting voor komende nacht voor het Noorden is bijgesteld. Een week lang leek het voor heel Nederland perfect en kraakhelder en nu ineens komen er wolken aan. Wat te doen? Snel laatste boot pakken en halsoverkop op zoek naar een andere locatie of toch vasthouden aan het plan? Voor mij past Terschelling het beste in mijn projecten en dus neem ik het dappere besluit te blijven. Liever mislukken op een perfecte plek dan lukken op een plek waar ik minder mee kan. De eerste stress van de maansverduistering is begonnen.
Troostprijs
Gelukkig worden we op zondagavond getrakteerd op de meest waanzinnige zonsondergang die we ons maar kunnen wensen. De Waddenzee ligt vol met brokken ijs en de lucht kleurt adembenemend. Ik geniet aan alle kanten en probeer mijzelf voor te houden dat ik niet mag treuren als de maansverduistering zou mislukken. Maar ja, zo’n perfect moment, zoveel potentie, volledig van begin tot eind zichtbaar en zo lang nog voor de volgende, zoveel plannen, zo’n grote ambitie… ik weet mijn gemoed niet te sussen, ondanks de pracht en praal van de avond.
Alle plannen…
Die avond bespreken we alle plannen, ambities en ideeën. Er gaan 4 camera’s en 4 statieven mee. Eén camera gaat alle fasen van de maansverduistering met 400mm vastleggen in – hopen dat dit lukt – HDR. Dat wordt nog puzzelen want je mag niet te lang belichten en – zo blijkt achteraf – is het dynamisch bereik tussen verduisterde en onverduisterde kant meer dan 10 stops (!). Om dat voor mekaar te krijgen moet ik alsnog hoog in de ISO en zullen de sluitertijden variëren tussen 1/8000 en 0,5″, wat eigenlijk nog veel te lang is voor een bewegende maan bij 400mm maar het moet maar. Camera 2 gaat om de anderhalve minuut een bracketing uitvoeren van 5 beelden in groothoek voor een samengesteld beeld van alle fasen in het landschap. Camera 3 gaat een starttrail maken (geen idee of dat lukt met zo’n felle maan) en camera 4 hou ik dan over voor losse shots… mocht ik daar tijd voor hebben. Verder moeten we nog 5 kwartier fietsen en zwoegen over karresporen om aan de oostkant van het eiland op de Boschplaat terecht te komen voor een mooi landschap met kwelders en duinen. Dus… 2:00 wekker. Nu maar hopen dat de wolken uitblijven.
Te laat…
Terwijl ik druk bezig ben met het inrichten van camera 2 (#1 moet nog) blijkt de verduistering al begonnen te zijn. Ik ben te lang bezig met het zoeken naar een mooie compositie. Gelukkig mag ik achteraf de foto van de volle maan ‘lenen’ van mijn maatje, vanaf het eerste hapje heb ik de boel wel onder controle. Camera 2 draait, nummer 1 staat ernaast en nummer 3 staat verderop in het dal. Alles is voorzien van dauwlinten want met -8 is de kans op condens en zelfs bevriezing best groot. Niet alleen bij de camera… ook bij mij. Zeker omdat we van 3:30 – 8:00 in het veld zouden verblijven.

Wolken!
Tussentijds blijf ik continu de satellietbeelden in de gaten houden, niet dat het iets aan de situatie verandert maar op de een of andere manier voelt het dan alsof je controle hebt. Tussendoor passeren af en toe wat wolkenbandjes maar gelukkig zijn ze nog niet zo breed en ik zie het hele proces van verduistering en zelfs terugkomen gestaag aan mij voorbij gaan. In plaats van er rustig van te genieten ren ik mij rot tussen alle camera’s, alles te controleren, bij te stellen, te vloeken, te struikelen (man wat wordt het donker als de maan ineens verduistert) en terug te klimmen naar de duintop. Ik wissel af tussen ijsklomp en fluitketel gedurende de nacht. Maar het lijkt allemaal te lukken…

Einde…
De maan is halverwege terug tot de wolkenband echt binnenkomt. Ik maak nog beelden om de positie van de maan in kaart te brengen maar op een gegeven moment houden we het voor gezien. Ik heb alles gedaan wat ik kon, alles gedaan wat erin zat en nu zal de tijd achter de laptop leren of ik het goed heb gedaan en al mijn plannen zijn gelukt. Veel te veel ambities en plannen, geen rust en geen genot, laten we hopen dat de resultaten de rust gaan brengen die ik hoop. We fietsen terug naar ons huisje en zijn nauwelijks 5 minuten binnen of het begint te regenen. Inmiddels sijpelt het zweet tussen mijn lijf en thermo ondergoed en ik pak een douche om bij te komen. Ontbijt, inpakken en om 12:30 de boot pakken… 5 uur van slaap en 2500 beelden rijker. De stress is echter nog niet ten einde.
De nabewerking
Het begint; alle beelden die ik in gedachten heb beginnen hun proces in de nabewerking. HDR’s worden gemaakt, soms automatisch maar vaak handmatig omdat het dynamische bereik gewoon enorm groot is.

Na anderhalve dag van prutsen, mijn photoshop skills opvijzelen, uitstel aanvragen bij de eindredactie en ca. 250 foto’s te hebben samengevoegd lukt het mij om een volledige cirkel te creëren van alle fasen van de maansverduistering. Ik sta te stuiteren… dit had ik nooit durven dromen dat zou lukken!! Ik heb bij 2 foto’s moeten ’tweaken’, bijv. omdat een wolkenband de kleur van het verduisterde deel in blauwig had omgetoverd maar verder zijn er geen ‘gemaakte’ beelden. Alle beelden en fasen zijn echt!
Dan de startrail, zou dat lukken. Het blijkt dat zelfs de bloedmaan nog enorm overstraalt en dus besluit ik – om het proces mooi in beeld te brengen – de kleur van de bloedmaan terug te schilderen. Hij is er wel maar niet compleet, ik weet dat ik daarmee de werkelijkheid wat geweld aandoe, maar voor mij gaat nu het resultaat even voor en ik kom er ook eerlijk voor uit. Mocht er nou volgende week weer een maansverduistering zijn dan probeer ik het opnieuw.
De wat vreemde ‘hobbels’ in het midden van de maansverduistering komen door wolkenbandjes waardoor je ineens een ander effect krijgt. Ik heb dat er gewoon ingehouden, zo was het. Net als de kleurrijker halo aan het eind, ook door wolken.
De laatste…
Rest mij nog het laatste compilatiebeeld te maken, de fasen van de maansverduistering in het landschap. Een heel gepiel want eigenlijk gebruik je als landschapsbeeld het laatste beeld waarbij de ochtendschemering alle sterren overstraalt. Op die manier voorkom je het ‘probleem’ dat je sterren als puntjes ziet terwijl die tijdens het proces van de maansverduistering natuurlijk ook zijn doorgeschoven. Toch kan ik dat laatste beeld niet gebruiken wegens de opkomende bewolking. Daarom toch maar het beeld van de optimale bloedmaan, toen was de aarde het donkerst en kan ik de meeste omgeving erbij pakken.

En jij? Ook op pad geweest voor de maansverduistering?
George Mesman zegt
Hi Johan, 25 januari 2019 is alweer een tijdje geleden maar ik lees nu je verslag van de maansverduistering. J e hebt een aantal talenten gekregen en in dit stuk toon je er daar een aantal. Uiteraard je fotografische kunsten (geen twijfel over mogelijk), de kunst om de juiste beslissing te nemen (maak een plan en houd je deran), een goede vertelkunst (kort, bondig en gericht), relativering (geen tijd om te genieten, komt later wel) en niet de minste, de digitale beeldbewerking(niet te veel, waar nodig en openheid waar het is gebeurt). Ik mag je prettige feestdagen wensen en heel veel geluk in het nieuwe jaar (niet alleen in nieuwe jaar ook iets algemener).
Groeten, George Mesman
Blijkbaar heb ik al eerder een keer gereageerd.
Johan van der Wielen zegt
Wow… dank je wel! Hij ook alle goeds in het nieuwe jaar!