Durf jij door de ogen
van een ander te kijken?

Ik heb net de laatste hand gelegd aan een artikel voor het Natuurfotografie Magazine. Alweer mijn 16e ‘door het oog van’. Wie deze keer mijn gast is mag ik nog niet verklappen maar dat het enorm spannend was al wel. Ik mocht deze keer meekijken door de ogen van een vakgebied wat in eerste instantie het verste weg te staan van mijn eigen vak. Gaandeweg de dag bleken we echter dichterbij elkaar te komen. Sterker nog, er was juist heel veel overlap. Zowel in manier van kijken als de drive naar avontuur. Telkens ga ik op pad met een fotograaf uit een nieuw vakgebied, iets wat ik vooraf niet ken / snap of zelfs leuk lijkt maar telkens kom ik terug met nieuwe inzichten. Waarvan de belangrijkste…

Disclaimer: alle foto’s in dit verhaal had ik nooit kunnen maken als ik niet door andere ogen had durven kijken.

Even terug naar het nu

Het is 36 graden. De ventilator geeft enige koelte, maar binnen is het nog steeds 30 graden! Toch hou ik enorm van deze tijd. Vakantie, even niets hoeven. En eerlijk is eerlijk, ik heb het in het voorjaar en eerste periode van de zomer nog nooit zo druk gehad als deze coronatijd. Voor het eerst in mijn 15-jarige carrière als fulltime natuurfotograaf was ik toe aan vakantie.

Bezinning van coronawonden en coronazegeningen

Deze tijd is voor mij niet alleen bakken en braden (ik ben dol op de extreme warmte, net als op de extreme kou), maar ook van bezinning. Ooit schreef ik al dat beren in winterslaap gaan, ik in zomerslaap. Zo voelt dat anno 2020 ook. Tijd van bezinning, tot rust komen en zowel de coronawonden likken als de coronazegeningen tellen.

Zo heb ik afgelopen maanden iedereen om de oren geslagen met ‘mijn oranjetipje’ (zie ook het laatste Natuurfotografie Magazine), mijn film en montage skills op een fiks hoger niveau weten te brengen, een complete online macro cursus voor Natuurfotografie.nl gemaakt met e-book en video tutorials en maar liefst 15 online webinars gegeven. Nee, ik mag niet klagen.

Wat ik echter volmondig kan zeggen is dat het contact met mijn collega fotografen buiten de natuurfotografie enorm heeft geholpen nieuwe dingen te ondernemen. Hun input en ideeën hebben mij geholpen flexibel te zijn en de gebaande paden te verlaten.

Onvoorbereid kijken door andere ogen

De eerste keer was ik enorm zenuwachtig. Ik stuntelde met uit-mijn-hoofd-geleerde vragen maar al snel gooide ik format en ideeën overboord en liet ik de dag over mij heenkomen. Ik bereidde mij in het begin enorm voor, maar ik merkte dat die voorbereiding mij alleen maar tegenwerkte.

Nu is het zo dat ik een gedegen voorbereiding nodig heb om vooraf een beeld te krijgen van wat ik kan verwachten en hoe ik uiteindelijk met beelden thuis kan komen die aan mijn eigen kwaliteitsstandaard voldoen en tevens de inhoud en zeggenschap hebben die ik of mijn klant voor ogen heeft. Onvoorbereid op pad gaan is voor mij zoiets als op reis gaan zonder kaart of eindbestemming.

Maar juist hierdoor leerde ik te vertrouwen in het moment, te vertrouwen in mijn collega én daarmee écht door andere ogen te kijken.

Vertrouwen in het moment

Wat heb ik genoten en geleerd, alle 16 keren. Ik heb gesproken over onderwerpen die ik nooit eerder had overpeinsd, foto’s gemaakt die ik nooit had gemaakt en dingen gezien die ik nooit eerder had gezien. Herinner je je nog de ‘twitter-boom’ op de Wageningen Universiteit? Het minilandschap op de boomstronk? De handtekening-begerige dames op de heide? De dode tuimelaar met publiek? De komende keer komt daar de adrenaline kick van het niet gepakt worden bij…

Wie ik ook mee had, hun verhalen waren altijd intrigerend en hun kijk op fotografie zó uniek dat er steeds weer prachtige verhalen en beelden uit kwamen. Allemaal op niet hét mooiste moment, niet op dé mooiste plek en niet van hét mooiste onderwerp. Gewoon in het moment.

Vertrouwen op het moment, op mijn eigen creativiteit maar vooral vertrouwen in de ogen van de ander. Het gaf mij nieuwe ruimte, nieuwe inzichten, nieuwe invalshoeken voor nieuwe verhalen.

Verbroedering vs. polarisatie

Terug naar het nu, corona. Het gekke was dat ik verbroedering gelijk op zag gaan met een sterkere polarisatie in onze samenleving. In de VS kwam de Black-Lives-Matter beweging harder op dan ooit tevoren, wit stond lijnrecht tegenover zwart. Was ik naïef te denken dat we de tijd van heftig racisme al lang achter ons hadden gelaten? Volgens de één wel, volgens de ander niet. En juist dat geeft aan dat ook in ons land de polarisatie nog fiks aanwezig is. Beangstigend.

Polarisatie binnen natuurfotografie

Dan kijk ik rond in onze eigen wereld en wat mij als eerste opvalt is dat ik binnen ons kleine land waarin natuurfotografie mateloos populair is, eigenlijk nagenoeg alleen maar blanke mensen actief zie. Het is toch opmerkelijk dat ik nauwelijks natuurfotografen ken met een – ik weet niet precies hoe ik het politiek correct moet noemen – migratieachtergrond. Of zijn ze er wel maar vinden ze geen aansluiting bij ons? Zou dat het zijn? Zouden ze zich niet welkom voelen? Hoe komt dat dan? Is natuurfotografie, hopelijk ongewild en onbedoeld, een blanke hobby? Wie het weet mag het zeggen…

Interne polarisatie

Maar ook binnen eigen gelederen zie ik soms uitingen van grote polarisatie. Stellingnames en ongevraagde oordelen die in schril contrast staan tegenover de (zogenaamde) tolerantie waar wij in Nederland zo prat op gaan. Nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld beschreven op Natuurfotografie.nl, worden soms keihard afgemaakt omdat het niet past in het persoonlijk plaatje van natuurfotografie. Sommigen trekken zich alles persoonlijk aan en zien het als een kruistocht overal hun plasje over te plegen.

Durf jij door de ogen van een ander te kijken?

Waarom? Waar komt die hardheid in de toon vandaan? Waar komt dat gebrek aan respect vandaan? Nu kan ik gekscherend zeggen dat wij fotografen wat vaker de polarisatiefilter moeten gebruiken maar daar zit wel een kern van waarheid in.

Wat ik heb gemerkt aan ‘door het oog van’ is dat het openstaan voor de ander, het durven kijken door de ogen van een ander, niet alleen enorm veel geeft als het gaat om nieuwe inzichten maar jezelf ook veel bescheidener en toleranter maakt. Kijk nou, net als ik, eens wat vaker door de ogen van een ander. Een andere fotograaf, een fotograaf die er andere beelden / inzichten / nabewerking / stijl of onderwerpen op nahoudt. Veroordeel nou eens niet meteen maar ga mee in zijn/haar belevingswereld en sta er nou eens écht open voor. Wie weet brengt jou dat ook nieuwe inzichten. Of als je het nog steeds niets vindt, brengt het hopelijk wel het noodzakelijk respect op. Zodat je minder (ver)oordeelt.

Lukt het met een andere fotograaf? Misschien moeten we dan die ervaring eens uitbreiden door ook eens door de ogen van een andersdenkende te durven kijken. Of door de ogen van iemand met een migratieachtergrond. We hebben allemaal ogen, we kijken allemaal maar we zien allemaal andere dingen. Durven kijken door andermans ogen is het leren zien van nieuwe dingen: acceptatie, respect en vertrouwen. Durf jij dat?