Zo lang er structuur is….is er hoop!

Ik ben afgelopen maandag teruggekeerd van alweer de 16e fotografiereis naar Finland waarvan het inmiddels de 7e reis in de Ruska (Finse herfst). Tijdens deze herfstreis is altijd alles mogelijk, van nachtvorst tot dampende meren, van spectaculaire zonsopkomsten tot noorderlicht en van de eerste sneeuw tot… grauw en grijs weer. Ondanks de intense kleuren en grootste intentie hebben we deze reis vooral het laatste gehad. Gelukkig dat we op de allerlaatste nacht nog waanzinnig noorderlicht hebben mogen fotograferen maar de rest van de week kenmerkte zich in grijs weer. Voor mij als ‘lichtfotograaf’ best een opgave… en toch heb ik deze week het grijze weer enorm leren waarderen. Want … zo lang er structuur is… is er hoop!

De mogelijkheden van grauw en grijs weer

Grauw weer zorgt voor rust

Wanneer de zon schijnt, het licht mooi en warm is en de meren gaan dampen… komt er onrust in mij naar boven. Dan wil ik niet alleen genieten maar weet ik ook niet waar ik moet beginnen met fotograferen. Dan brul ik overal tips en trucs, jaag ik mensen op omdat ik weet dat het licht snel kan veranderen en dat je niet al te veel tijd hebt om van het mooiste moment te genieten. Het grauwe en grijze weer bracht echter rust. Het licht is een uur later niet wezenlijk anders, wolken drijven gestaag voorbij en het geeft een ieder alle mogelijkheden om bezig te gaan met compositie, instellingen en creativiteit om het goede beeld te bepalen. En die ontspanning kwam ook over mij, mijn ongenoegen over het licht verdween langzamerhand en ik begon de schoonheid van saai weer te zien.

Kleuren worden intenser en wanneer er ook maar enige structuur in de lucht zit kun je de wolken heerlijk benadrukken.

Lucht of geen lucht

Mijn eerste ingeving bij dit weer is om gebruik te maken van de juist veel intensievere kleuren. Licht maakt kleuren vaal, grauw weer intensiveert ze. Meestal gebruik ik dit weer om mij te focussen op details, met macro of telelens ga ik kleine onderwerpen te lijf of speel met zaklampjes of flitsers omdat door de afwezigheid van zon ik juist mijn eigen lichtval kan creëren. Het liefst laat ik de lucht dan weg, die voegt niets toe, bijt vaak uit en zorgt ervoor dat je blik naar de oninteressante lucht gaat i.p.v. in de voorgrond blijft. Maar op de een of andere manier was ik deze week juist gebiologeerd door de lucht. De weinige structuur in combinatie met gradiënt filters geeft juist een donkere spannende sfeer en die sfeer heb ik opgezocht.

Voorbijtrekkende wolken, juist niet té lange sluitertijd om de donkere structuur te behouden

Donker(der)

En hoe meer ik het grauwe weer begon te waarderen, hoe meer ik het donkere op ging zoeken. Het enige moment dat we de zon hebben zien ondergaan heb ik tijdens de feitelijke zonsondergang alleen maar deelnemers geholpen en begeleid. Pas toen er echt geen kleur meer in de lucht was en het blauwe uurtje was aangebroken ben ik aan de slag gegaan met mijn donkere landschappen. Heftig filtergebruik benadrukt het spannende en soms bijna enge van het landschap.

Geflitst? Werd meteen gevraagd. Nee. combinatie van uitgebeten witte takken en creatief filtergebruik.

Grijs weer werkt verslavend

Je merkt pas hoe verslavend het werken met donkere omstandigheden is als je merkt dat je zo lang doorgaat dat je camera moeite krijgt met scherpstellen. Het licht is weg en alles lijkt in donker gehuld. Dan bemerk je pas wat er nog aan mogelijkheden voor je openliggen. Het weinige licht is speciaal, blauwig, water bijt bijna uit. Ik heb nog nooit zo genoten van ‘slecht fotoweer’.

Bijna nacht... het blauwe licht werpt een heel aparte sfeer over het landschap — Bijna nacht… het blauwe licht werpt een heel aparte sfeer over het landschap

Ik fotografeer toch al behoorlijk lang maar probeer open te blijven staan voor nieuwe invalshoeken. Maar wel merk ik dat dat moeilijk is als je steeds onder dezelfde omstandigheden naar buiten gaat. Facebook is daar een groot voorbeeld van, is er ochtendmist dan wordt je overspoeld door sfeervolle ochtendmist beelden met tegenlicht. Prachtig, maar wel veel van hetzelfde. Eigenlijk moet je jezelf dwingen om eens onder ogen te zien welke omstandigheden voor jou het minst interessant zijn… en juist dan naar buiten gaan. Ik snap wel dat het frustrerend kan werken, met één been ben je alweer thuis om andere dingen te gaan doen want dit is niet jouw weer. Daarom was deze week in Finland zo zalig, ik moest wel naar buiten, deelnemers wilden graag begeleid worden en met een enorm portfolio van 12 voorgaande reizen was er voor mij geen enkele noodzaak om nog iets te moeten fotograferen. En toen ik eenmaal die rust had gevonden, zag ik ineens de structuur in mijn chaos.

Blijf altijd hopen!

“Zolang er structuur is… is er hoop” werd mijn gevleugelde uitspraak. Krijgen we nog noorderlicht werd veel gevraagd? Dan keek ik naar boven, naar de grauwe grijze lucht, peinsde eens goed en vertelde dan “… er is structuur… dus?“. Dan was het even stil en kreeg ik steevast als antwoord: “…dan is er hoop!“. En zo bleven we de hele week hard werken en vooral hoop houden. De avond bij de beren klaarde het ietsjes op maar op de terugweg begon het zelfs te regenen. De laatste dag van de reis was het grijs en grauw en na de afsluitende maaltijd met rendierstoofpot was het grijs. Tijdens de eindpresentatie van alle Top5 beelden begon het voor het eerst die week op te klaren en vlak vóór de laatste aan de beurt kwam om zijn trotsen te laten zien kwam mijn maatje Finn binnenstormen met de mededeling dat hij flauw noorderlicht had gezien.

En dus zo snel mogelijk dik inpakken, busje in en naar een voor ons bekende goede noorderlicht plek. Eenmaal daar konden we eindelijk genieten van sterren en een groen (voor het ogen niet zichtbaar) schijnsel. “Maar ik wil het zo graag met eigen ogen zien!“. Dan keek ik weer omhoog.. en nog voor ik wat kon zeggen hoorde ik een zucht achter mij… “jaja, er is structuur… dus is er hoop!“. Maar het werd niet beter, de groep was al bijna weg naar de bus tot ik door de nacht heen schreeuwde “Niet weggaan! ik zie dansende groene slierten… NU!!!”