Het is niet de eerste keer dat ik een Laowa lens meeneem om te testen. Naast een heel assortiment aan speciale macro lenzen heb ik eerder ook al de extreme lichtsterke groothoek, de Laowa12mm, aan de tand mogen voelen. Mocht je mijn verhaal van toen nog kennen dan weet je nog wel hoe enthousiast ik was. Zowel over het merk als over de lens. Dit is ook nog eens zichtbaar in het feit dat de 12mm eigenlijk nog steeds altijd meegaat.
Toch staat Laowa niet stil en blijft met nieuwe objectieven komen. Op groothoek gebied is daar pasgeleden deze Laowa 14mm f/4 bij gekomen. Een extreme groothoek voor fullframe in… een mini jasje. En dit ukkie mocht mee naar Terschelling en de Eemshaven.
Review vlog
Minilensje
Laowa lenzen hebben allemaal iets unieks. Laowa maakt objectieven die niemand maakt, meestal met unieke specificaties. Dat is niet wat deze 14mm heeft. Met zijn f/4 is het geen bijzonder lichtsterke lens zoals de 12mm f/2.8 en ook kan hij niet extreem dichtbij zoals de 15mm f/4 macro. Wat deze 14mm echter uniek maakt is zijn grootte. Het is werkelijk een minilensje.
Concessies om hem klein te maken
Maar is dat nou fijn, zo’n klein lensje. Want eerlijk is eerlijk, om de lens zo klein te houden moest Laowa wel wat concessies doen. Zo is de lens niet heel lichtsterk met f/4, is de lens volledig handmatig, zowel diafragma als scherpstelling, kan de lens zie zo dichtbij scherpstellen als bijvoorbeeld de 12mm (27cm vs 18cm) en is het diafragma alleen in hele stops te regelen. Wat specificaties dus niet zo heel sexy. Maakt de grootte dat goed?
Past altijd mee…
Om daar antwoord op te geven moet je even voor jezelf nadenken over wanneer je zelf een 14mm wil gebruiken. Werk je normaal met een 24-70 (of 24-105) als standaard objectief en heb je daaronder een 18-50 of zelfs 16-35 als groothoeklens dan sleep je met al best veel glaswerk. Helemaal als je liever met prime lenzen werkt ( vast brandpuntsafstanden). Een 14mm is nooit een lens die je als enige meeneemt, het is altijd een extra objectief voor als je toch een keer een stuk wijder wilt dan je andere bereiken. Als je speciaal daarvoor een lens van meer dan een halve kilo mee moet zeulen dan laat je die eerder thuis dan ‘voor het geval dat’ in de tas te stoppen. Helemaal als je licht bepakt wil gaan.
Dan komt deze Laowa 14mm om de hoek kijken. Hij is zó klein en licht (net geen 230gr en nog geen 6cm lang) dat er altijd wel een plekje in de fototas of zelfs broekzak is waar hij in past. Geen grote knol mee, geen zware lens en toch altijd een extreme groothoek bij je hebben. Zo moet Laowa gedacht hebben bij het ontwikkelen van deze lens.
Er passen zelfs filters op!
Heel uniek voor een 14mm is dat er zelfs filters op passen. En dan niet met vreselijke maten als 82mm of zelfs 95mm maar gewoon 52mm. Opschroef filters die je normaal alleen voor kleine lensjes gebruikt kun je nu gebruiken voor een extreme groothoek. Nu is wel de vraag welke filters je zou willen gebruiken. Een beschermingsfilter als UV-filter is misschien een optie hoewel een extreme groothoek al snel last krijgt van flare en een extra filter maakt dat alleen maar erger. Zelf zou ik dat niet zo snel doen.
Een polarisatiefilter dan? Ja, die eigenlijk ook niet want als je de werking van een polarisatiefilter kent dan weet je dat maar een deel van je beeld bestaat uit gepolariseerd licht. Denk maar aan de lucht. Een deel van de lucht bestaat uit gepolariseerd lucht en wordt mooi donkerblauw als je met je pola filter draait. Dat is echter maar een deel van de blauw lucht, namelijk op 90graden t.o.v. de zon. Met een 14mm heb je een beeldhoek van 100graden (horizontaal), dat is zóveel dat je veel meer op het beeld krijgt dan alleen de hotspot waar de lucht zo mooi reageert op de polarisatiefilter. Als je goed kijkt zie je zelf zonder polarisatiefilter al dat de lucht daar donkerderblauw is. Kun je nagaan wat er gebeurt als je wel een pola filter gebruik: dan krijgt je een vieze donkere vlek in beeld. Dus nee, 14mm is niet echt geschikt voor een pola filter.
Wat blijft dan over? Een opschroef grijsfilter zou kunnen voor lange sluitertijden. Een filterhouder is er nog niet maar het zou mij niets verbazen als Benro snel met een adapterring komt om hun filterhouder op de 14mm te zetten . Dan kun je met grijsverloop filters gaan werken, dat is een hele meerwaarde. Ik heb dit nu op Terschelling op moeten lissen lossen met bracketing en exposure blending (of HDR).
Volledig handmatig
Als gezegd is de lens volledig handmatig. Sterker nog, mijn camera herkent de lens niet en ziet niet eens dat er überhaupt een lens op zit. Voor de meeste camera’s is dit prima maar ik moest in mijn camera zelfs aangeven dat hij foto’s mag maken zonder lens… anders gebeurde er gewoon niets!
Ik zie dus ook f/00 op mijn beeldscherm, immers het diafragma is handmatig. Wil je diafragmeren dan moet je dus zelf aan de diafragmaring draaien. Op dat moment heb je dus ook meteen een kleinere opening. Werk je met een spiegelreflex camera dan wordt ook meteen het beeld een beetje donkerder, dat is iets waar je waan moet wennen. Een spiegelloze camera heeft daar geen last van omdat je daar tegen een klein beeldschermpje aankijkt waarbij de camera zelf het tekort aan licht oplost door de belichtingssimulatie aan te passen.
Omdat de lens zelf klein is, is de diafragmaring ook klein. Het is soms even zoeken. Hij zit aan het eind en je voelt hem klikken. Let op: het zijn hele stops, geen 1/3 of 1/2 stops. Dus best grof.
Daarnaast heb je de handmatige scherpstelling. Die ring is een stuk breder en voorzien van ribbels waardoor je alles goed voelt. Heb je een camera voorzien van focus peaking dan is handmatige scherpstelling een fluitje van een cent maar met 14mm is eigenlijk altijd alles wel scherp zo lang je maar verder dan een paar meter van je af scherpstelt.
Een handige feature is een extra hendeltje wat vastzit aan de scherpstelring. Daar leg je je vinger in en kun je makkelijk heen en weer de scherpstelling regelen. Onhandig? Met twee schroefjes is hij eraf.
Tegenlicht: diffractie en flare
Eén van de dingen die ik altijd uitprobeer met een groothoeklens is hoe hij omgaat met direct tegenlicht met de zelfs de zon vol in beeld. Ik ben een fotograaf die graag de zon in beeld meeneemt en daar moet een lens wel mee om kunnen gaan. De ene geeft een vieze witte vlek terwijl de andere een mooi kleine puntje maakt van de zon. Om het effect extra te benadrukken kun je de kleinste diafragmaopening (grootste getal) gebruiken. Het zonlicht wordt dan door een heel klein gaatje geperst en afhankelijk van de bouw en aantal diafragma bladen zal het licht achter de diafragmaopening breken en krijg je stralen. Dit breken wordt diffractie genoemd. Sommige lensfabrikanten doen er alles aan om dit te voorkomen, het wordt gezien als een lensfout, maar ik ben er dol op. Het zou minder scherpte veroorzaken maar omdat je dit past tegenkomt bij extreem grote diafragmagetallen (die je wegens afname scherpte toch liever niet gebruikt) is het eigenlijk nooit een probleem. Hoe zou de 14mm het eraf brengen?
Flare valt reuze mee en dat voor zo’n ultra groothoek. Zelfs met de zon vol in beeld zie je wel flare maar niet extreem en niet vervelend. Wanneer de zon niet extreem in de hoeken staat valt zelfs op dat de flare nagenoeg verdwijnt. Indrukwekkend!
CA bij scherpe contrasten
CA staat voor Chromatische Aberratie of kleurshifting. Op randen van grote licht/donker contrasten kan de lens niet goed overweg met de overgang en kun je een band van tussenkleur zien, vaak blauw of paars. Hoe scherper het contrast, hoe meer je dit gaat zien. De ene lens heeft er meer last van dan andere. Het kan erg lelijk zijn maar is in de nabewerking met één vinkje op te lossen. Toch ben ik benieuwd hoe de 14mm ermee omgaat.
Scherpte in centrum en hoeken
Natuurlijk willen we ook allemaal weten hoe scherp een lens is. Eigenlijk is dat best apart want op internet lees je dat iedereen het scherpste van het scherpste wil terwijl in praktijk de foto’s op 1024px op facebook worden gezet. Toch blijft het een issue en daarom zal ik het ook testen. Daarvoor zet ik mijn lens tegen de muur. Dat wil zeggen, ik maak foto’s van mijn bakstenen muur. Daar kun je perfect de scherpte mee beoordelen in de hoeken en het centrum.
Al met al is het centrum al bij f/4 perfect scherp maar heb je te maken met foto’s waarbij de hoekscherpte van belang is (dus niet een foto met lucht in de hoeken) dan zul je toch nog iets moeten door diafragmeren.
Vervorming
Nu we toch saai een muur aan het fotograferen zijn kunnen we beter meteen even doorpakken met de andere testen. Vervorming of tonvorminge vervorming is een lensprobleem waarbij rechte lijnen, hoe verder ze uit het midden liggen, krom trekken. Dat kan zó heftig zijn dat bij een bakstenen muur het lijkt alsof in het midden een bol uit de muur komt. Haal dit overigens niet door elkaar met de perspectivische verkleining. Een effect dat lijnen schuin lopen als je de horizon hoog of laag legt. Dat is een effect wat inherent is aan werken met groothoek en geen lens karakteristiek.
De Laowa 14mm heeft Zero-D, net als de 12mm. Daarmee pretendeert Laowa dat deze lenzen Zero-Distortion ofwel geen enkele vervorming hebben. Of dat waar is laat de muur zien.
Er is dus wel iets aan vervorming maar is dat in praktijk zichtbaar? Niet als je landschappen op Terschelling fotografeert. Ik denk dat je dit alleen gaat merken als je architectuur doet met veel horizontale en verticale lijnen maar in alle eerlijkheid zag ik het ook pas toen ik het grid eroverheen legde. In het veld en zelfs aan de foto zonder grid zag ik het niet echt. En mocht je het toch vinden storen? Net als CA is ook de vervorming met één schuifje in de nabewerking te verwijderen.
Vignettering
Een laatste dingetje voor de muur is vignettering, een probleem dat hoeken donker worden wanneer je werkt met grote diafragmaopeningen (kleine getallen).
Dus ja, de Laowa 14mm heeft wel vignettering echter is ook dit een probleem wat met één schuifje in de nabewerking is op te lossen. Inmiddels is er voor Lightroom een correctieprofiel beschikbaar, te downloaden via: https://www.venuslens.net/product/14mm-f4-ff-rl-zero-d/
Terug de praktijk in
Ben jij mijn muurfoto’s ook zo zat? Nou ik wel. Lekker terug de praktijk in.
Eindoordeel
Laat ik beginnen met dat het een echte Laowa lens is. Enorm stevig en rotsvast (bij wijze van spreken dan). Alles voelt degelijk, geen plastic dingetje. Komt daarbij het geringe gewicht en geringe grootte en je hebt een lensje die je zo even bij je steekt. Dat is meteen de allergrootste meerwaarde van deze lens. Een bereik wat je af en toe wilt hebben maar waarvoor je niet een 600gr knol mee gaat zeulen. Klein maar reuze fijn!
Overall presteert hij bijzonder goed en de paar mindere punten zijn prima op te lossen. Alleen de hoekscherpte bij grote diafragma openingen zou een dingetje kunnen zijn maar in praktijk heb ik er totaal geen last van gehad. Als nu Benro een filterhouderadapterring (3x woordwaarde) ontwikkelt voor deze lens heb je een geweldig kleine aanvulling voor je assortiment.
Pro’s
- Zeer degelijke bouw.
- Lekker klein en licht maar stevig.
- Perfect voor kleinere camera’s.
- Eenvoudige bediening.
- Uitstekende beeldkwaliteit: scherpte, kleur en contrast.
- Leverbaar in veel verschillende mounts.
- Mogelijkheid voor 52mm filters.
- Mooie aanvulling aan lenzen arsenaal.
Con’s
- Hoekscherpte pas optimaal bij iets diafragmeren.
- Alles handmatig kan lastig zijn voor minder ervaren fotografen of fotografen die snelheid nodig hebben.
- Vervorming niet volledig 0 zoals de naam doet vermoeden.
- Grootte kan voor grote handen of grote camera’s misschien wel te klein zijn.
Geef een reactie