Plaats elementen los van elkaar

De natuur is niet gemaakt om door ons mooi gefotografeerd te worden. Vaak staan allerlei elementen in de weg, voor elkaar of tegen elkaar aan. Bloemen die elkaar raken, vogels die aan elkaar vastgeplakt lijken of bomen die aan de horizon vastzitten. Het is aan jou als fotograaf om elementen te rangschikken in het beeld (‘compositie’) maar ook om ervoor te zorgen dat alles de juiste plek en ruimte krijgt.

Een kleine jager vlak voor het moment dat zij wegvliegt. Ookal wordt het oog meteen getrokken door de stand van de vleugels, in tweede instantie valt je op dat de vogels precies in de open ruimte past tussen voor- en achtergrond. Alle elementen staan in dit beeld los van elkaar.

Laat ik beginnen te stellen dat ik een perfectionist ben. Sterker nog, ik ben eigenlijk totaal geen perfectionist… behalve als het gaat om fotografie (tot frustratie van mijn vrouw als ik weer eens klusjes in huis doe). En dan ook niet eens als het gaat om apparatuur, locaties, moment, licht of soort. Ik kan veel van mij afzetten en accepteer dat ik niet op het juiste moment of de juiste plek sta. Pas op het moment dat ik mijn camera ter hand neem en bezig ben met beeld wordt een enorme perfectionist in mij wakker. Als het gaat om compositie, spel van het licht en de mogelijkheden van het moment kan ik zo lang mogelijk broeden op het verbeteren van een beeld. Daarbij kijk ik altijd naar hoe de elementen in mijn beeld staan.

Daar ben ik zóveel mee bezig dat het, ten tijde van het schrijven van deze tutorial, best lastig was om voorbeeld foto’s te vinden. Of ik ben er in het veld al druk mee geweest óf ik heb de in mijn ogen niet goede foto’s al lang weggegooid. Gelukkig vond ik nog het één en ander.

Beweeg heen en weer om alles los te krijgen

Wat ik vaak zie is een net niet lekkere rangschikking van elementen in het beeld. Sommigen zijn tegen elkaar vastgeplakt waardoor een rommelig en chaotisch beeld ontstaat. Soms is een klein beetje heen of weer bewegen al voldoende om elementen los te krijgen en te zorgen dat voor- en achtergrond niet met elkaar concurreren. Ik zal een voorbeeld geven.

De knop van de gele lis (misschien nog wel mooier dan de bloem). Op de achtergrond zie je de stengel van een bloem erachter. Bloem en stengel zitten op elkaar geplakt wat het geheel een rommelig gevoel geeft. De achtergrond concurreert met het onderwerp.

Een paar cm naar links is al voldoende om de bloemknop en stengel los van elkaar te krijgen. Nu ondersteunt de vorm van de stengel de knop en krijgt de bloemknop meer vrijheid en ruimte. Het rommelige is nu uit het beeld.

Prachtige ochtend met mooie lucht en mooi licht. Toch is het resultaat in mijn ogen een rommelig beeld.

Even omcirkeld waar ik mij aan irriteer. De twee bloemen links onderen zitten vastgeplakt aan de horizon (de horizon loopt door de bloem heen). Verder zie je dat van de bloem linksonder de sprietjes te dicht bij de bovenste kievitsbloem zitten. De bloem rechts zit niet alleen aan de horizon vastgeplakt maar door de boom precies achter de blaadjes is het lastig om onderscheid te maken tussen bloem en de achtergrond.

Dit beeld kreeg ik niet beter, zelfs niet door lager te gaan, en heb daarom een andere compositie met een andere bloem gekozen.

Minder in beeld gebracht (er is al genoeg te zien) en er nu voor gezorgd dat de stengel door de horizon prikt en de bloemen in de vrije ruimte in de lucht geplaatst zijn.

Wacht op het goede moment

Wanneer je te maken hebt met bewegende onderwerpen, zoals dieren, dan komt het vaak voor dat elementen niet op de juiste plek in de compositie zitten of zelfs elkaar overlappen. Dan is het wachten op het juiste moment.

Geen serene vogel-op-stok foto maar een belevend beeld van de verzameling van jonge lepelaars op de Westerplas op Schiermonnikoog.

Als je goed kijkt zitten er minstens twee elementen in die niet lekker uitkomen. Zo is de meest linkse lepelaar afgesneden door het kader en zit de kop van de grauwe gans net vast aan de poot van een lepelaar.

Door iets verder naar rechts te mikken ben ik beide linker lepelaars kwijt en komt er rechts op de tak een aalscholver bij. Verder heel even wachten en de grauwe gans komt mooi los van de achtergrond. Ook al is het geheel rommelig en vol informatie, door de verschillende elementen zoveel mogelijk los te krijgen ontstaat toch rust in het beeld.

Haal je onderwerp los van de horizon

De horizon is een lastig element in beeld. Aan de ene kant wil je niet dat alle andere elementen onder of juist boven de horizon worden geplaatst maar tegelijk wil je wel dat de horizon niet als een mes gaat dienen om elementen te doorsnijden. Hieronder weer een voorbeeld.

Een eenzame boom in de duinen van Terschelling. Door mijn standpunt (ik sta gewoon rechtop) zie je dat een deel van de boomkruin is vastgeplakt tegen de horizon. Het geheel van boom en voorgrond is wat amorf.

Door een beetje door de knieën te gaan komt de boom nu los van de omgeving. De stam prikt nu mooi door de horizon heen en verbindt op deze manier voorgrond met lucht. Een bijkomend voordeel is nu ook dat de boom, ook al was hij maar 3m hoog, gevoelsmatig ineens veel indrukwekkender wordt omdat je er als kijker tegenop kijkt.

Perfectionisme op alles wat beweegt

Hetzelfde perfectionisme heb ik met de wieken van de windmolens. Die moeten ook mooi gepositioneerd worden, dus niet één wiek precies tegen de mast aan of half tegen een wolk. Bij één windmolen kun je nog wel mikken maar als je er meerdere in beeld neemt moet je soms in burst een heleboel foto’s maken tot er één tussen zit waarbij alle wieken perfect in beeld komen.

Dit zijn 6 net-niet foto’s. Eens kijken of jij per foto kan bedenken waarom ik daar net niet tevreden over ben.

Om je te helpen, dit is het beeld waarbij voor mij wel alles precies goed staat.

Het waren wat verschillende voorbeelden, vooral om te laten zien dat je soms met een kleine verandering van standpunt of heel even wachten, ineens wel de rust in het beeld krijgt in plaats van de chaos wanneer alles elkaar overlapt.

Succes, Johan