• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud

Johan van der Wielen ~ Nature Photography

  • Nieuws
  • Galleries
    • Recent pictures
    • My adventures…
    • The Diversity of Dutch Nature
    • ~ Impressions ~
    • A Wadden Island
    • Norway ~ Land of Fjords
    • Finland ~ Land of the Taiga
  • Over Johan
    • Over Johan van der Wielen
    • Maak kennis met mijn maatjes
      Henk, Finn en Peter
      • Over Finn Snaterse
      • Over Henk Muijs
      • Over Peter le Fevre
    • Johan in de media
  • Awards, publicaties & opdrachten
    • Commercieel
    • Awards
    • film en montage
    • Natuurfotografie Magazine
    • Boeken
    • Overige publicaties
  • Blogs/vlogs
  • Tutorials, Making of & Reviews
    • Tutorials landschapsfotografie
    • Tutorials macrofotografie
    • Tutorials nachtfotografie
    • Vintage lenzen
    • Overige tutorials
    • Making of…
    • Materiaal & Reviews
    • Korte fototips
  • Workshops & reizen
    • Fotoreizen en waddenweekenden
    • Workshops
    • Maatwerk workshop
      natuurfotografie
    • Online fotobespreking
  • Presentaties / lezingen
  • Contact

Lichtinval van achteren bij filtergebruik

21 maart 2025

Het grappige is dat bepaalde onderwerpen bijna onlosmakelijk verbonden zijn aan bepaalde fotografische technieken. Denk aan boomstammen & ICM, boomkruinen & meervoudige belichting, panning & rennende dieren en… jawel… lange sluitertijden & de Zeelandbrug. Ik moet bekennen dat ik het wat voorspelbaar vind. Maar als ik dan voor het eerst van mijn leven bij die Zeelandbrug sta voor de cursus Dramatische Landschappen van PiXLife, dan snap ik het wel…

De Zeelandbrug lijkt onlosmakelijk verbonden te zijn aan lange sluitertijden. Meestal met grijs weer voor een meer fine-art achtige zwart/ wit benadering. Maar met zo’n mooi winterlicht kun je niet anders dan de kleur behouden.

Lange sluitertijden bij onbewolkt weer

De Zeelandbrug is gebouwd in 1952 en was toen de langste brug van Europa. Als je vanaf de zuidkant fotografeert, bestaat de brug uit een ogenschijnlijk oneindig aantal herhalingen van dezelfde boog. Ook al is de Oosterschelde hier het smalst, de overkant ervan is niet zichtbaar, waardoor de brug oneindig door lijkt te gaan. Ik zal toegeven dat ik geen architectuurliefhebber ben (in mijn fotografie dan), op misschien vuurtorens na. Maar toen ik ’s morgens ver vóór zonsopkomst met -3 en onbewolkte lucht bij de brug aankwam, snapte ik wel waarom hij zo populair is.

Het water in de Oosterschelde kabbelt en geeft een onrustige foto bij normale sluitertijden. Om het strakke van de brug te benadrukken werken veel fotografen met lange sluitertijden. Het water wordt dan glad en ontdoe je van alle onrustige golfpatronen. Wat ik merkte is dat een sluitertijd van 30” nog te weinig was. Vanaf 1 minuut begon het water glad genoeg werd, veel foto’s heb ik gemaakt met 2 á 3 minuten sluitertijd. Wat je dan wel moet hebben is onbewolkt weer. Wolken vegen uit en geven veel onrust in de lucht, zelfs met langs sluitertijden. Je snapt dat hiermee de fine-art benadering is geboren…  misschien niet uniek maar wel erg mooi! Dat is toch voldoende reden om het te doen?

Verder gebruik ik een 2 stops grijsverloop filter (ND4-grad) om de belichting van licht en zee in perfecte balans te brengen.

Ver vóór zonsopkomst, dankzij het winterlicht overheersen blauw en roze. Sluitertijd van 3 minuten.
Ver vóór zonsopkomst, dankzij het winterlicht overheersen blauw en roze. Sluitertijd van 3 minuten.

Werken met grijsfilters

Als je lang vóór zonsopkomst fotografeert is het zo donker dat je sluitertijd als vanzelf lekker lang wordt. Als de zon eenmaal op is, dan red je dat totaal niet meer. Lage ISO en (niet té) hoog diafragmagetal doen wel iets, maar dan niet meer genoeg, De grijsfilter is dan de oplossing. Je houdt veel licht tegen en de sluitertijd wordt langer. Zelf werk ik met een ND16 (4 stops) en ND256 (8 stops) filter. Een 10 stops heb ik niet, voor mij is 8 stops prima en in geval van nood combineer ik beide filters. Zoals vandaag…

De zon is net op en met mijn ND256 filter (en een 2 stops grijsverloop filter) red ik een sluitertijd van 1,5 minuut.

Tip: sluitertijden langer dan 30” heeft de camera niet, dan moet je naar bulb. Gelukkig hebben tegenwoordig de meeste camera’s een ‘bulb-timer’ waarmee je zelf langere sluitertijden in kan stellen zoals 1 of 2 minuten.

Lichtinval van achteren: flare!

De zon is inmiddels zó ver op dat tegen de zon in fotograferen niet meer zo mooi is. En dus besluiten we onder de brug door te lopen om de brug met zon mee te gaan fotograferen. Ik zie ook daar een mooie voorgrond langs het water en stel de boel weer op. Dan heb je de zon in de rug en de zon van achteren op de camera schijnen. Je loopt dan het risico op het volgende:

Als je goed kijkt zie je dat de hele foto vol zit met lichte flare vlekken. Die komen natuurlijk doordat de filter net niet schoon genoeg is maar ook omdat de zon in het filter weerkaatst.

Zie je alle flare vlekken? Kijk eens hoe de zon van achteren op de filters schijnt:

De camera staat opgesteld met de zon in de rug, de zon schijnt precies op de achterkant van mijn grijsverloop filter.

Wat er gebeurt is dat de laagstaande zon tegen de achterkant van de filters, met name het grijsverloopfilter, aan schijnt. Je zal het misschien niet verwachten maar door de lange sluitertijd kan er zonlicht naar binnen ‘lekken’ door te reflecteren tussen beide filters en het frontelement van je objectief. Je ziet dan flare vlekken op de foto.

Oplossing: zet de filters in de schaduw

De oplossing is simpel, zorg dat er geen licht op de filters valt. Zet ze dus in de schaduw. Dat kan met behulp van dedicated hoesjes maar het kan ook makkelijk: ga zelf zó staan dat jouw schaduw over de camera en filters valt.

Als je goed kijkt zie je mijn schaduw over de filters ‘vallen’. Dan kan er geen zonlicht meer invallen en ben je meteen de flares kwijt.

Een andere oplossing is om even iets op je filters te leggen. Zo heb ik twee zakdoeken; uit de linker broekzak is voor mijn neus, uit mijn rechter broekzak voor het poetsen van mijn bril en lenzen of voor dit soort gelegenheden… En ik vergis mijn bijna nooit.

Het resultaat is dezelfde foto maar nu zonder flare.
Mijn ‘rechter’ zakdoek haalt alle lichtinval van achteren weg.

Posted Under: all, Tutorials & reviews, Tutorials landschapsfotografie

Andere tutorials landschapsfotografie

Wat is diffractie? En hoe maak je een zonnester?

Een zonnester is iets met een stralende zon, stralen die komen door je instellingen en niet van de zon zelf. Dat heeft te maken met diffractie.. hoe werkt het en hoe je de mooiste zonnesterren maken?

Hoe fotografeer je
‘wind’

Wind is belangrijk voor onze beleving maar kan je niet zien, alleen voelen. Maar hoe moet je die dan fotografisch vastleggen?

Hyperfocale afstand voor maximale scherptediepte (met video)

Bij landschapsfotografie wil je graag zoveel mogelijk de foto van voor tot achteren scherp. Maar waar moet je dan je scherpstelling leggen en hoe krijg je de maximale scherptediepte?

Hoe fotografeer je
een reflectie

Er is weinig zó aantrekkelijk voor fotografen als reflecties. Toch is er heel veel mee te doen. Lees deze tutorial van Henk Muijs.

Alle tutorials landschapsfotografie

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

© 2025 · Johan van der Wielen ~ Nature Photography