Het grote
marteravontuur!

Het is regenachtig en inmiddels donker als ik samen met mijn maatje aankom op de aangegeven plek. In het donker zoek ik mijn spullen bij elkaar, zet mijn hoofdlamp op mijn pet, pak mijn slaapzak en hijs mijn veel te zware fototas op mijn rug. In beide handen een statief en bergschoenen voor het modderpad. Samen gaan we op weg de nacht in, lampjes blijven zoveel mogelijk uit. Op voor het avontuur. 12 uur lang zullen we moeten wachten, zitten en hopen… op marters!

Twee zoogdiersoorten die beide in Nederland voorkomen maar die ik nog nooit gezien had, althans niet om te fotograferen. Deze nachtdieren ademen voor mij iets illusters uit, iets geheimzinnigs. Ooit racete er een boommarter vóór mij op het pad terwijl ik met kinderwagen door het bos sjouwde. Hij klom in een boom en bekeek mij een aantal seconden zeer aandachtig voor hij weer weg roetsjte door de takken. Dat moment ben ik nooit vergeten. En dat ik van marterachtigen hou bewijst mijn enorme liefde voor de grootste uit de marterfamilie, de veelvraat.

Dus toen ik zag dat het natuurfotograaf en ecoloog Edo van Uchelen gelukt was om zelfs beide soorten bij een hut te krijgen en dat ze zich zelfs laten fotograferen kon ik niet wachten om met eigen ogen deze schuwe dieren te gaan aanschouwen.

Een regenachtige vrijdagavond, na zonsondergang

Het is inmiddels donker als wij op locatie aankomen. Zachtjes tikt de miezerregen op mijn pet als ik uit de auto stap en mijn spullen in orde maak. Grote cameratas, twee statieven, tas met overlevingspakket aan eten en drinken en slaapzak. Ik weet alles op en aan mijn tas te binden en met de statieven in de hand lopen we de donkere nacht in, de routebeschrijving uit de mail volgend. Het hek door, het paadje door (ik ben wat kleiner dan mijn fotomaatje en mis daarom wèl de te laag hangende tak…) naar de half in de grond gegraven hut. We zien het lichten vóór de hut reeds branden, een leidend baken in de nacht. De motregen gaat zachtjes over in een èchte bui als wij het ons gemakkelijk maken in de luie stoelen.

Laag standpunt vanuit clubfauteuils

De hut zelf is ruim genoeg en goed geïsoleerd. In de hoek staat een elektrische kachel waarmee je het op koude nachten aangenaam kan maken en om condens te voorkomen op het spiegelglas. Je fotografeert namelijk door hoogkwalitatief glas. Ervoor liggen de boomstammen waar de marters – hopelijk – gaan komen. Je zit op heerlijke clubfauteuils, wel wat groot voor de hut maar als je bedenkt dat je 14 uur lang zit te wachten en maar een klein deel fotografeert, zijn ze wel erg prettig. Ze slapen ook prima!

Marters houden niet van regen

Tijdens mijn laatste telefoongesprek met Edo vroeg ik hem al schoorvoetend hoe marters zich houden met regen. “Niet best, als het regent komen ze niet”. Hij hoorde vast mijn teleurstelling in mijn stem. “Maar het hoeft maar even droog te zijn, dan komen ze waarschijnlijk wel”. En met die hoop gingen wij op pad.

De hoop dat de marters zich al vanaf 18:30 zouden laten zien ging al snel verloren toen we niet alleen een buitje maar inmiddels de volledige zondvloed over de hut heen voelde komen. Waterdichtheid is goed bevonden, ik kreeg geen natte voeten zoals ooit in een berenhut. Het water stroomde van de lampen en de boomstammen. Nog even en we kunnen stekelbaarsjes en snoeken gaan fotograferen vanachter het glas. Het enige dier wat zich liet zien was een slak… en zelfs die vond het té nat en vond het daarom nodig om de ruit van de buitenkant met zijn slijmspoor op te leuken.

En toen…

Na vele uren van regen gaf de radar eindelijk aan dat het na 24:00 droog zou worden. Toen het dan ook uiteindelijk minder leek te worden met spetteren en we zelfs geen kringen meer in het vogelbadje zagen nam de spanning bij ons toe. Zouden ze het natte bos trotseren om zich te laten zien? Hoe erg zijn nadruppelende bomen? En natte pootjes? Of nat voer?

Al te vaak had ik paddenstoelen als oortjes aangeduid of de vele langs suizende muizen voor marter versleten tot ineens… een witte bef met twee ronde oortjes vanachter de boomstam omhoogkwam. Twee ronde kraaloogjes verkenden de omgeving en 1 minuut lang mochten we genieten van het eerste bezoek van de steenmarter!

Marter in de boom

De boom links staat er natuurlijk niet voor niets. Mijn hoop dat daarin een boommarter zou komen was natuurlijk groot. Toen ik echter zocht naar een steen voor zijn broertje bleek dit grapje echter niet te maken te zijn. Na een aantal bezoeken van de steenmarter werd het verlangen naar zijn illustere mede marterachtige almaar groter. Zou ik het verschil wel zien? Hoe is hun grootte verschil? Kunnen ze zelfs tegelijk in beeld komen? De hoop op het laatste werd mij door Edo echter al weggenomen, de boommarter is veel schuwer en de steenmarter brutaler. Samen zul je ze niet treffen.

Wat een geweldig moment toen, na de vele bezoeken van de steenmarter, ook eindelijk de boommarter zich liet zien. Bijna vergat ik foto’s te maken, zo heb ik genoten van de speelsheid, snelheid en schattigheid van dit kleine roofdier. Veel sneller bewoog hij zich over de stammen dan de steenmarter en ik herken veel van de mij zo bekende veelvraat.

Fotohut, maak gebruik van opgedane kennis

Voor mij als fotograaf biedt deze hut dé gelegenheid om op vrij eenvoudige wijze steen- en boommarters te fotograferen. Natuurlijk blijft er sprake van een grote mate van geluk – komen de beide soorten wel en komen ze op de door mij gewenste plekken – en kunde van de fotograaf – er zijn twee grote lampen maar dan nog fotografeer je met hoge ISO, lage f-waarden en niet al te snelle sluitertijden. Maar belangrijkste is dat ik mee kan liften op de kennis en kunde van degene die het voor elkaar heeft gekregen om twee schuwe soorten voor één hut te krijgen. Marters houden niet van licht en hebben heel lang moeten wennen aan de lampen. Dit gewenningsproces heeft heel lang geduurd en met veel geduld is het gelukt om beide dieren nagenoeg iedere nacht te laten langskomen. Inmiddels zijn ze gewend aan het zacht (!) klikken van de camera en het voer is zó aangepast dat niet alle vogels ermee aan de haal gaan of de marters zelf. Als je gebruik maakt van een fotohut is het goed om je dit te beseffen, voor jou als fotograaf is het relatief eenvoudig maar denk eens in wat de ontwerper voor kennis en ervaring moet hebben om dit voor jou als klant voor mekaar te krijgen!

De obesitasrat

De tijd van ontwikkelen en gewennen heeft zijn vruchten afgeworpen. Echter niet alleen bij de marters. Ook andere dieren profiteren aan alle kanten van de vaste voerplekjes. Zo racen de muizen af en aan om de pinda’s naar hun holletje te brengen. Grappig want muizen zijn zelf weer voedsel voor de marters, toch hoeft de marter nog geen 10 seconden weg te zijn of de muizen laten zich alweer zien.

Helemaal genieten was echter het wel en wee van een hele dikke rat. Het was duidelijk dat deze al lang genoot van het makkelijke voedselaanbod, hij kreeg zijn dikke peervormige lijf nog maar net over de boomstam heen op zoek naar de volgende noot. Als ik steenmarter was zou ik achter die rat aan gaan. Niet alleen een makkelijke prooi, zo langzaam waggelend over de bosgrond, maar tevens dé gelegenheid voor een maaltje rat-gevuld-met-pinda.

12 uur lang genieten en beleven

Voorgangers die deze hut hebben mogen bezoeken gaven aan dat ze halverwege de nacht naar huis gingen. Ik niet. Als ik eenmaal ergens zit kan ik er geen genoeg van krijgen. En als mij verteld wordt dat tot 6:00 nog marters langs kunnen komen blijf ik dus ook keurig tot 6:30. Van slapen is niet veel gekomen. Op deze een of andere manier wisten de marters precies wanneer mijn maatje sliep (die gunden ze zijn nachtrust) en wanneer het mijn beurt was (mijn langste slaap was nog geen 30 minuten voor ze weer stonden te dansen op de stam).

Toch heb ik geen moment aan gedacht om naar huis te gaan. Ik ben inmiddels zó gewend aan berenhutten waar ik 14 tot 16 uur lang aan het kijken, wachten en fotograferen ben dat dit ook geen probleem was. Sterker nog, het was één groot avontuur en de laatste bezoeken van de dieren heb ik ook meer gekeken en genoten dan gefotografeerd.

En zo eindigde ons marteravontuur. Na 12 uur, waarvan de helft verregend, hebben wij 6x bezoek gehad van een steenmarter en 2x van de boommarter. In het begin 1 minuut maar het laatste bezoek wel een half uur lang! Meer dan voldoende gelegenheid om mooie beelden van deze unieke en tevens schuwe diersoorten. Een absolute aanrader… al is het alleen al maar voor de belevenis deze beide soorten eens in het echt te kunnen zien.

Meer informatie: www.wildernistrek.nl/fotohutten/hut/marterhut