Ten tijde van dit schrijven ben ik precies één dag 50. Gisteren schijn ik Abraham te hebben gezien. Gelukkig niet letterlijk want zo’n opblaaspop hebben ze mij bespaard. Voel ik mij nu anders? Nee niet bepaald. Maar het is voor mij wel een mooi moment om een paar dingen anders te gaan doen. Eén daarvan is afscheid nemen van Natuurfotografie.nl. Ja, je leest het goed. Na 10 jaar is het tijd voor een einde met mijn bijdragen aan dit platform. 3 jaar geleden nam ik afscheid als redacteur … nu ook als auteur. Ik blijf nog wel schrijven voor het Natuurfotografie Magazine overigens, net als hier op mijn eigen website.
Meer dan 10 jaar Natuurfotografie.nl en 250+ artikelen
Ik heb Pauline (de redacteur van Natuurfotografie.nl) gevraagd of ik afscheid mocht nemen met een column hoewel ik al een poos geen columns meer schrijf. Mijn laatste was ongeveer 3 jaar geleden toen ik afscheid nam als redacteur. Het grappige is wel dat ik uit moet kijken voor herhaling. Want toen ik vanmorgen met de hond door het bos liep en in gedachten de inhoud van dit verhaal bedacht had ik gelukkig nog even de tegenwoordigheid van geest het verhaal van 2022 na te lezen. En wat blijkt, eigenlijk is mijn boodschap onveranderd gebleven en loop ik het risico in herhaling te vallen. Wat ik voor nu had bedacht, had ik toen ook al bedacht.
Maar laat ik beginnen met terug te kijken. Ik heb gezocht in het archief en kom een verslag van september 2014 tegen. Daarin maken we plannen voor het lanceren van Natuurfotografie.nl als platform nadat Daan de domeinnaam te pakken had gekregen. Met een groot team brainstormen we over de inhoud en iedere potentiële redacteur mag zijn/haar voorkeuren uitspreken. De mijne ligt – zo lees ik terug – bij ‘Verslagen & reportages’, ‘Opinie & columns’ en ‘Journalistieke producties (research)’. Iedere redacteur krijgt een team van enthousiaste auteurs, waar ik er zelf één van ben, en op 12 maart 2015 wordt mijn eerste artikel gepubliceerd: ‘De week van Frans Lanting’ . Mijn eerste column volgt op 22 mei 2015, ‘Wanneer ben je een natuurfotograaf?’ .
Mijn grootste trots – en tevens nachtmerrie – was toch wel mijn column over de Oostvaardersplassen ten tijde van de grote protesten in begin 2018: ‘Oostvaardersplassen: overmand door emotie’ welke (zo zie ik nu) bijna 70.000 keer bekeken is. Ik heb veel boze reacties over mij heen gehad, incl. telefoontjes van boze boeren. Of je het nou met mij eens bent of niet, het leefde in ieder geval wel!
Nu, meer dan 10 jaar later, kijk ik in de lijst en zie dat er inmiddels meer dan 250 artikelen op mijn naam staan. Dat is gemiddeld 1 artikel per 2 weken, en ik moet bekennen dat ik daar best trots op ben. Ik denk dan ook dat dit een mooi moment is om te stoppen. Er komt nog één tutorial en nog één making of en dan is het klaar.
Waarom ik ga stoppen? Weet je, na 10 jaar vind ik het lastig om nog nieuwe onderwerpen te bedenken en wordt het ook lastiger om op commando creatief en enthousiast te worden. Maar er is nog een belangrijkere reden…
Terug naar de basis: passie
Ik ben de afgelopen jaren zo druk geweest met opdrachten (foto en film), schrijven van artikelen, ontwikkelen van cursussen, geven van workshops, begeleiden van reizen en meeschrijven van boeken dat ik merk dat ik veel te weinig toekom aan mijn eigen fotografie. Met pijn en moeite probeer ik op de social media te posten maar de afgelopen weken is het vrij stil geweest. Zelfs beeldmateriaal van 2 weken geleden staat nog steeds op de camera. En dat is niet waar ik het voor doe.
Natuurlijk heb je als beroepsfotograaf opdrachten nodig voor de inkomsten. En nee, het zal nooit een vetpot worden. Toch heb ik altijd in gedachten gehad, sinds ik helemaal voor mijzelf begon in 2008, dat er een gezonde balans moet zijn tussen opdrachten en eigen fotografie. En nu ik 50 ben geworden en terugkijk op de afgelopen jaren merk ik dat die balans steeds schever is komen te liggen. Dat is nooit mijn bedoeling geweest. Ik wil terug naar de basis: mijn eigen passie. De rust en de tijd vinden om mijn eigen projecten af te maken, mijn eigen verhalen te vertellen en je mee te voeren in mijn avonturen.
Ga op zoek naar eigenheid!
Toch wil ik niet afsluiten zonder een paar stichtelijke woorden. Want ik heb gemerkt dat natuurfotografie in 10 jaar tijd aardig is veranderd. Niet per se ten negatieve maar gewoon veranderd. Zo is er nu veel meer ruimte voor artisticiteit (ik heb nog steeds een hekel aan het woord creativiteit als het gaat om artistieke beelden) maar parallel daaraan zie ik ook twee stromingen: artisticiteit-omdat-het-moet en juist de ander kant, de ontwikkeling van over-perfectie. En eigenlijk komen beide voort uit – in mijn mening – de negatieve invloed van de social media. Foto’s zien doet foto’s maken. We lopen elkaar achterna en door onze FOMO ontstaat de drive to namaken in plaats van zelf creëren. Is er ergens een wolf gezien? Dan staat daar volgende week een enorme kudde fotografen want ‘iedereen moet een wolf op de foto’.
Hoe vaak ik niet de vraag krijg waar ik mijn kievitsbloemen fotografeer. Ik geef dan geen antwoord, niet omdat ik in essentie tegen kennisdelen ben (zie mijn 250 artikelen) maar uit angst dat ik de volgende keer een berg ‘natuurfotografen’ tref die zonder op te letten de kievitsbloemen in één dag van rode lijst naar donkerrode lijst weten te krijgen. En waarom? Waarom dat doen wat iedereen doet? Kap daar gewoon mee en ga op zoek naar je eigen avonturen. Je eigen plekken, je eigen ontdekkingen en je eigen ontmoetingen. Het hoeft niet per se spectaculair te zijn, het hoeft niet het beste van het beste of het allermooiste te zijn, als het maar van jezelf is! Wees trotser op je zelf ontdekte plekken dan op nagemaakte foto’s. Wees gewoon meer tevreden met je eigen avonturen dan op een plek te gaan staan waar de rest ook staat. Ga op zoek naar eigenheid, er zijn al andere fotografen genoeg!
Omarm de imperfectie!
Maar hoe dan hoor ik je vragen? Want juist door alle social media lijkt alles al gedaan te zijn en is de scheidslijn tussen inspiratie en namaken dunner dan ooit. Ik denk dat je beide stromingen los moet laten. Artisticiteit kan nooit een doel zijn, slechts een middel om je eigen verhaal te vertellen. Idem met de over-perfecte beelden die je steeds meer ziet. Zó perfect dat het IKEA posters worden: mooiste licht, mooiste moment, mooiste onderwerp en beste compositie. En omdat dit in het veld nauwelijks voor elkaar te krijgen is, zie je dat steeds meer fotografen hun toevlucht nemen in de nabewerking wat met AI nog eens makkelijker wordt.
Realiseer je dat een perfect beeld zover van de werkelijkheid af ligt dat het niet alleen nep wordt maar vooral gevoelloos, het doet mij niets meer. Idem met artistieke beelden zonder eigenheid, ICM om de ICM techniek, meervoudige belichting als truc, etc. Dan worden het trucjes en missen ze de handtekening van jou als fotograaf. Geen ziel meer, geen gevoel en geen eigenheid.
Daarom mijn advies: omarm iedere vorm van imperfectie. In de imperfectie ligt jouw eigenheid. Want jouw imperfectie is anders dan die van mij. Imperfectie zorgt dat het wrikt, dat je blijft kijken. Dat is de ziel van het beeld. Artistieke beelden als dat je verhaal ondersteunt, niet over perfectioneren in nabewerking, niet de beste momenten op pad gaan, niet alleen afdrukken met het meest spectaculaire licht, etc.
Na 10 jaar wil ik je dat meegeven: omarm je eigen en je fotografische imperfecties, laat je FOMO los en ga op zoek naar je eigenheid. Als we dat allemaal doen hebben we over 10 jaar nog steeds diversiteit aan natuurfotografie in plaats van eenheidsworst.
Heel veel dank, succes
Johan
p.s. op mijn eigen website blijf ik gewoon schrijven hoor ….
