Hoe het verhaal uiteindelijk tot stand kwam

Het geweten: “Johan? Langs niets van je gehoord”
De fotograaf: “eeeh ja, dat kan wel kloppen, denk ik.”
Geweten: “Had je niet ooit eens een Pentax meegehad op reis?”
Fotograaf: “Ik denk het wel, ja”
Geweten: “Dat is best opzienbarend, een ander merk.”
Fotograaf: “Klopt maar ik schaam mij ervoor.”
Geweten: “Oh? Is dat nodig dan?”
Fotograaf: “Ja absoluut!”
Geweten: “Oh jee, schaam je je omdat je met een Pentax hebt gefotografeerd?”
Fotograaf: “Eeh, nee, sorry.. als ik die indruk wek. Nee, dat zeker niet.”
Geweten: “We worden nieuwsgierig, als je het niet erg vond om (weer) vreemd te gaan met een ander merk… waarom schaam je je dan?”
Fotograaf: “Nou … omdat ik mijn ervaringen met deze toendertijd nieuwe camera niet bepaald direct met fotograferend Nederland heb gedeeld.”
Geweten: “Aha, ik begrijp het. Laat me raden? Druk?”
Fotograaf: “Ja, zoiets zou je het kunnen noemen”
Geweten: “En? Hoe lang geleden heb je deze camera dan uit mogen proberen?”
Fotograaf: “Eeehhh nou …”
Geweten: “Ja?”
Fotograaf: “Afgelopen maart al naar Lofoten ☹”
Geweten: “Zou je dan niet eens aan het werk gaan?”
En zo geschiedde … eindelijk.

Daar lag hij dan… uithijgend van een vermoeiende winterreis naar Noorwegen

Hoogste ISO ooit…

In één woord: ISO 819.200. Toen ik dat las wilde ik deze camera mee, al was het een Camera Obscura. Bedenk wat je met zo’n ISO kunt doen in de nacht? Dat is gewoon 9 stops sneller dan ISO1600! Zou ik in de nacht 30” sluitertijd nodig hebben bij ISO1600 en maanloze nacht… zou ik nu nog maar 1/15 sec nodig hebben. Sterker nog, het mooiste noorderlicht doe ik met ca. 4” sec. sluitertijd, dat zou dan nu nog maar 1/125 zijn! Dat zou gewoon betekenen dat ik de afzonderlijke gordijnen van het noorderlicht uit de hand kan fotograferen. Ik zal je nóg sterker vertellen, filmen doe je altijd met 1/50 sec. Ik zou gewoon het noorderlicht realtime kunnen filmen, zonder te moeten timelapsen.
Gaat dit rekenen even te snel? Dan hier nog maar even het rijtje aan sluitertijden in hele stops (factoren 2):
30” → 15” à 8” → 4” → 2” → 1” → 1/2 → 1/4 → 1/8 → 1/15 → 1/30 → 1/60 → 1/125
En dit allemaal in een kleine en betaalbare camera. Voor mij ging een wereld open.

Eén van de eerste shots die ik ermee maakte in het verre noorden van Zweden. De maan boven het winterse landschap.

Hoe zijn wij samen op pad gegaan?

Dan krijg je een camera in je handen van een merk wat je alleen van verhalen kent. Mijn vader fotografeerde ooit met ‘Asahi Pentax’ en daarmee hield mijn kennis op. Ik ben er dan ook open ingestapt en voor de camera gebruikt zoals ik iedere camera zou gebruiken. Hem in de tas gestopt met de bijgeleverde 16-85 standaardlens en hem gebruik naast mijn eigen camera’s en lenzen.

Met mij mee betekent ‘all the way’, dus samen met mij op reportage over de stokvis industrie op Lofoten, Noorwegen.

Ik test materiaal grondig en neem hem mee in mijn eigen werk. Dat betekent dat ik hem niet heb gespaard (!) maar ook niet aan onacceptabele risico’s blootstel. Toch moet ik bekennen dat ik moeite moest doen om hem te pakken i.p.v. mijn eigen spullen. En dat ligt niet aan de camera maar aan mij. Ik hou niet van nieuwe spullen. Dat klinkt misschien gek voor een fotograaf maar als ik echt aan het werk ben heb ik materiaal nodig wat ik van haver tot gort ken en niet hoef na te denken. Ik moet blindelings kunnen grijpen, bedienen en zelfs zonder te kijken moeten aanvoelen hoe het resultaat is geworden.

Serene witte wereld, bijna natuurlijk zwart/wit. Belichting gaat met de Pentax heel natuurlijk, hij reageert zoals ik zou verwachten.

Dus op de moment dat het er ècht om ging vertrouwde ik mijzelf alleen aan mijn eigen spullen toe. En dat was achteraf duidelijk te merken… de ècht mooie fotomomenten vergat ik telkens de Pentax te pakken ☹ Desondanks hebben we samen wel erg veel mooie avonturen beleefd en heb ik een goed beeld gekregen van deze nieuwe telg uit de Pentax familie.
Verder weten mensen die mij kennen inmiddels van mij dat ik geen wetenschappelijke labtesten uitvoer, ik test materiaal in het veld op de manier zoals ik het materiaal inzet. Voor alle specificaties en grafieken verwijs ik graag naar andere websites.

ISO 800.000, bruikbaar of utopie?

De Pentax heft 24,3Mp op een APS-C sensor, een prima resolutie op dit moment en prima werkbaar voor mij. Wat beeldkwaliteit ben ik erg onder de indruk. Met zijn 24Mp kan hij prima meekomen met de beelden uit mijn eigen 30Mp camera van 3,5x de prijs. Natuurlijk zie je wel verschillen, m.n. in dynamisch bereik of kleur en contrast, maar zeker niet 3,5x zo slecht. Beelden zijn perfect bruikbaar en komen dan ook zo in mijn beeldarchief terecht.

Beeld rauw uit de camera

Na bewerking, er is veel detail uit de lucht en het water terug te halen zonder al te veel hinderlijke artefacten of ruis

Dé reden voor mij om deze camera te willen proberen was de indrukwekkend hoge ISO. Voor mij als nachtfotograaf zou die betekenen dat zelfs real time filmen van noorderlicht tot de mogelijkheden behoort. Nu weet ik dat de ISO mogelijkheden altijd fiks hoger liggen dan de grens met het acceptabele. Mijn eigen camera’s kunnen bijv. tot 51.200 terwijl ze maar tot resp. 6400 of 12.800 bruikbaar zijn. Een stop of 2 á 3 verder dan acceptabel is dan ook geen verbazing. Om dit te testen heb ik de camera meegenomen naar het Lofoten Viking Museum waar je binnenin een donkere ruimte de expositie mag fotograferen.

Wel heel erg gaaf om in deze donkere omstandigheden gewoon uit de hand te kunnen knallen: ISO25.600 met 1/200sec.

Toch denk ik dat Pentax hier een behoorlijke overschatting maakt. Terugrekenend vanaf de potentiële ISO 819.200 zou ik verwachten dat het acceptabele niveau toch wel op 102.400 of minstens 51.200 zou liggen. Dat blijkt echter niet het geval, boven de 12.800 neemt de scherpte behoorlijk af en wordt de ruis onacceptabel hoog. Sterker nog, vanaf 204.800 krijgt de foto een enorme paars zweem en op 819.200 is de foto meer paars en roze dan dat ik nog een foto zie.

100% Detail bij ISO 25.600, de ruis is wel behoorlijk zichtbaar.

Diverse 100% crops uit beeld bij ISO 51.200

verschillende ISO waarden, vanaf ISO 102.400 komt er een roze zweem in het beeld.

50% crops uit dezelfde beelden om de ruisontwikkeling te laten zien

Vissenhuiden tegen zwarte wand in schaarsverlichtte ruimte

Ik denk dat Pentax er goed aan gedaan had om de ISO gewoon af te ronden op 51.200 waarbij ik nog steeds vind dat een camera in dit segment en prijsklasse die goed presteert op 6400 of zelfs 12.800 al heel knap is. Maar nu worden er verwachtingen geschapen die niet gehaald kunnen worden en dat is zonde. Dus ja, hij doet het prima op hoge ISO alleen moet je zelf de rem op 12.800 zetten, dan is er niets aan de hand. Tenzij je die ene Yeti alleen op de foto kan zetten, dan is misschien ISO 819.200 wel nodig. Hoewel ik vermoed dat in iedere foto met ISO 819.200 met wat goede wil een Yeti in roze sneeuwstorm te zien is 😉

Adjustable sensor

Ik ben erg onder de indruk van de compleetheid van de camera. Nu ben ik geen gear freak die meteen alle features uitprobeert. Zo heb ik als nachtfotograaf de sterrenvolgfunctie nog niet kunnen testen en bleek de startrail functie een movie op te leveren ipv. Een foto. Maar vooral de bewegingsreductie door de ingebouwde 5 assige stabilisatie is indrukwekkend. Met name ook omdat de horizon automatisch rechtgezet wordt en ik de compositie nog kan veranderen van statief. Daarmee is Pentax de concurrentie echt ver vooruit! Een kort filmpje leerde mij dat uit de hand filmen bijna net zo stabiel is als met een volledige gimbal, indrukwekkend!

Wat zalig dat je achteraf je horizon niet hoeft te controleren… Pentax zorgt er zelf voor dat die recht staat. Waarom heeft mijn camera dat nog niet?

Ook zaken als nachtverlichting van het scherm is voor mij een enorme meerwaarde in de nacht. De kleur van het scherm wordt rood waarmee mijn nachtzicht niet wordt aangetast, net als met mijn rode hoofdlampje. Perfect als je net als ik veel ’s nachts op pad bent!

’s Nachts op pad? Ze je Pentax op nachtverlichting en je nachtzicht wordt niet verstoord als je even op het schermpje moet kijken.

Al met al heeft Pentax niet alleen gedacht aan een indrukwekkende sensor maar tevens heel veel features ingebouwd die eigenlijk in iedere camera zouden moeten zitten. Pentax loopt daarmee vooruit op de concurrentie. Ook een derde selectiewiel waar je zelf een functie aan kan toevoegen is geweldig, ik heb er meteen de ISO aan toegekend en kon daarmee alle basis exposure instellingen met drie afzonderlijke wieltjes bedienen. Waarom andere merken dit niet ook hebben is mij een raadsel, voor mij als fotograaf eigenlijk een musthave. Ook zaken als ingebouwde interval voor timelapse is iets wat deze camera heel compleet maakt.

Niet hoeven turen of zoeken naar de instellingen. Drie wieltjes voor de drie belangrijkste instellingen: diafragma, sluitertijd en ISO. Briljant!

Back to the sixties…

De camera is erg hoekig en valt niet lekker in mijn hand. Natuurlijk ben ikzelf grotere camera’s gewend maar zelfs mijn kleine body’s die ik gebruik voor onderwaterfotografie en groothoek-wildlife liggen ergonomisch veel fijner in de hand. Bij de camera zijn verschillende grips meegeleverd en ik heb de grootste gemonteerd. Desondanks voelt deze hoekig en volgt hij niet de vormen van mijn hand. Wellicht is dit een knipoog naar de klassieke camera’s, zoals ik ook bij andere merken zie die ‘retro camera’s’ maken maar in deze tijd waarin je juist allerlei ergonomische body’s hebt die heel fijn en natuurlijk in de hand liggen kijk ik toch wat vreemd op bij deze keuze.

De camera heeft duidelijk verwantschap met de jaren 50 en 60 camera’s. Wellicht dat daar schare fans voor zijn maar voor mij had hij wat ergonomischer mogen zijn.

Prachtig dat deze camera een klapscherm heeft maar die zou nog bruikbaarder zijn als hij in alle richtingen kon worden gedraaid. Nu kan ik hem alleen klappen maar ik zou hem ook graag in portrait stand willen kunnen gebruiken of zelfs helemaal omdraaien zodat het LCD scherm beschermd wordt. En een touchscreen zou ook niet gek zijn…

Knopjes en wieltjes

Het was voor mij erg zoeken naar de knoppen. Zo zit de ontspanknop bovenop de camera zoals op de oude analoge camera’s. Ik moest er telkens bewust naar zoeken en greep vaak mis. Liever zou ik die schuin aan de voorkant hebben gezien. Ook het knopje voor belichtingscorrectie (Fx3) is erg klein en ondanks mijn niet al te grote vingers moest ik regelmatig zoeken voor ik hem had. Zeker als je in de winter met handschoenen werkt zijn de kleine knopjes lastig te vinden. Voor minder belangrijke functies is dat niet zo erg maar iets als belichtingscorrectie wil je snel kunnen veranderen en moet dus ook snel gevonden kunnen worden.

Waanzinnige parelmoer wolken met indrukwekkende kleuren

De extra draaiwiel (door mij ingesteld voor de ISO) is weer geweldig maar liever had ik gehad dat de wielen voor belichting (zit nu links vlak naast het oculair) en het instelbare wiel (zit rechts) omgewisseld waren. Het linker wiel gebruik ik veel meer met belichtingscorrect maar ik ben dan gewend om dat te doen terwijl ik fotografeer. Ik heb dan de camera nog steeds voor mijn gezicht en meer dan eens duwde ik met mijn duim bijna in mijn eigen oog (ik ben links-ogig, komt niet zo vaak voor) op zoek naar het wieltje voor de belichtingscorrecte. De overige bediening was ook niet altijd evident. Zo heb ik met mijn wang regelmatig de scherpstelpunten veranderd en moest ik erg wennen aan het Fx2 knopje voor de extra mogelijkheden.

De kabeljauw op wordt opgehangen door mannen in oranje pakken, veelal gastarbeiders uit oost Europa. Gelukkig blijkt de Pentax Pk niet gevoelig voor … eeh… luchtjes

Wat jammer is (kan volgens mij met een simpele firmware update worden aangepast), is dat veel instellingen niet bewaard worden als je de camera uit en weer aanzet. Zo is dan de nachtverlichting weg terwijl ik juist veel in de nacht de camera uitzet om accu te sparen. Dan wil ik dat hij bij aanzetten ook meteen weer in nachtstand gaat en niet het witte LCD licht. Ook het feit dat het achterscherm altijd aanstaat is vervelend, ik kan die wel uitzetten maar even later staat hij toch weer aan. Ik mis een sensor die het scherm automatisch uitzet als ik met mijn oog bij het oculair kom, nu heb ik erg veel last van het LCD. Wel gaat het scherm uit wanneer ik de ontspanknop half indruk maar als ik die loslaat schiet het scherm weer aan.

Serene witte wereld, bijna natuurlijk zwart/wit. Belichting gaat met de Pentax heel natuurlijk, hij reageert zoals ik zou verwachten.

Echter, het echt uitzetten van het LCD gaat niet met één handeling, wat ik wel had gehoopt, maar moet ik via het statusscherm uitzetten. Als ik hem dam alsnog wil gebruiken moet ik hem weer via een paar handelingen aanzetten.
Ik besef me terdege dat ik de Kp vergelijk met mijn eigen camera van een ander merk. Daardoor is het lastig om heel open erin te gaan, toch heb ik het oprecht geprobeerd. En daardoor ook veel features gevonden die ik heel graag op mijn eigen camera’s zou willen zien. Maar de zaken die mij juist erg bevallen aan mijn eigen camera (wellicht ook door jaren van ervaring) vallen mij dus wel meteen op.

Met grote snelheid worden de vissen met hun staarten aan elkaar over een balk geworpen, terwijl de bakken met nieuwe vis blijven komen.

Menustructuur en informatievoorziening

De snel menu’s waren voor mij wat zoeken waar ik wat moest zoeken en instellen. Maar dat is gewenning en komt vanzelf goed. Het menu is overzichtelijk en alles is prima te vinden. Ook in de zoeker ziet alles er goed uit, duidelijk en helder, niet te klein en goed zichtbaar. Wel vind ik het jammer dat ik niet in één oogopslag kan zien hoe de belichtingscorrectie staat. Druk ik op Fx3 dan komt ineens de schaalverdeling in beeld maar na afloop blijft alleen het streepje zichtbaar en is het niet duidelijk of ik niet op 0 sta of op onder- of overbelichting. Ik zou graag zien dat de schaalverdeling altijd in beeld blijft, niet alleen bij indrukken van Fx3. Maar verder heb je als echte man voor de Kp geen manual nodig, je kan hem prima uitvogelen door zelfs te proberen.

Serene omstandigheden met wit en lijnenspel, niet echt mijn type fotografie maar met een andere camera werd ook een andere fotograaf in mij wakker.

Barre weersomstandigheden

Ik heb daarbij vooral de 16-85 lens gebruikt omdat ik daarmee heel divers de camera kon testen onder toch wel heftige omstandigheden. Veel storm, hagel, sneeuw, ijzige wind en extreme vorst (tot -20). En daarbij heeft de KP mij geen moment laten zitten of teleurgesteld. Onder alle omstandigheden, en die waren pittig voor menig camera, heeft hij het perfect gedaan. Geen hapering, geen zichtbare afname van accu capaciteit, gewoon doorgaan. Hij heeft mijn respect op dat gebied behoorlijk verdiend! Andere camera’s van deelnemers aan mijn fotoreis hebben het onder dezelfde omstandigheden wel af laten weten. Zelfs het heftigste, natte sneeuw, heeft hem geen moment laten haperen. Chapeau!

Ik heb hem niet gespaard maar hij gaf geen krimp, respect!

Eindbalans

Mijn eerste kennismaking met Pentax heb ik meteen goed benut door hem echt onder extreme omstandigheden te testen. Dat hij daar glansrijk is doorgekomen is het eerste grote compliment! DE body voelt stevig en kan tegen een stootje, laat zich niet kennen en gaat vrolijk door waar andere merken het hebben laten afweten. Verder bevat de Kp een indrukwekkende hoeveelheid aan features met een briljante bewegende sensor waarmee veel nieuwe mogelijkheden openstaan die dan ook ten volle worden benut. De hoge ISO is een overschatting en in mijn ogen onbruikbaar, afronden op 51.200 is al indrukwekkend en t/m 12.800 acceptabel. Dat is al goed genoeg. Het is een kleine, zeer degelijk gebouwde body die stevig aanvoelt en tegen een stootje kan. Wel kunnen er naar mijn mening een paar stappen gemaakt worden in de ergonomie zodat hij wat fijner in de hand ligt en de meest gebruikte knoppen makkelijk vindbaar en ook goed bereikbaar zijn. De instellingen kan ook nog naar gekeken worden, m.n. snelheid van instellen van bijv. aan en uit van het LCD scherm en het onthouden van deze instellingen na het aan- en uitzetten van de camera. Een touchscreen zou een mooie extra feature zijn maar niet per se noodzakelijk. Als het scherm nog verder kon draaien zou wel erg mooi zijn, hij zou daarmee meer in de buurt komt met bijv. de Canon 80D die ook nog eens wat goedkoper is. De Kp is niet heel goedkoop, vergelijkbare camera’s in hetzelfde segment kosten minder.
Al met al ben ik op sommige punten erg positief en verrast maar wel kritisch op andere vlakken. Pentax is voor mij op dit moment nog geen vervanger voor mijn eigen materiaal maar heeft wel diverse features die ik dolgraag in mijn eigen camera’s zou zien. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de camera’s die hierop gaan volgen.