Uitbreiding aan je toetsenbord en muis: een mengpaneel met knoppen en schuiven voor de fotonabewerking.

Palette Gear – mengpaneel voor nabewerking

22 mei 2017

Als fotograaf kan ik de goede balans vinden tussen veldwerk (met lekker grove motoriek, van sjouwen met spullen tot zwaaien met camera’s) en tussendoor een verwerkdag achter mijn laptop. Met aangepaste muis en vaak brace heb ik mijn RSI prima in de hand.

Nabewerking is werken met precisie

Echter, het nabewerken vergt nogal wat precisie werk. Alle schuifjes van belichting, highlights, blacks, vibrance, etc. dien je niet met je grove motoriek te lijf te gaan. Dan heb je alleen wit en zwart, het is juist de nuance waarmee je alle schuifjes moet bedienen. Als je dat veel doet, zoals ik, merk je dat de belasting op je armen weer groter wordt. Nog buiten het feit dat je meer naar de schuifjes kijkt dan naar de foto en het resultaat.

Extra keyboard met knoppen en schuiven

En hier heeft Palette Gear prima op ingespeeld. Een systeem van Lego-achtige blokjes met drukknoppen, schuiven en draaiknoppen waarmee je de belangrijkste handelingen van je nabewerking, zoals ik in Adobe Lightroom, kunt overnemen. Naast je toetsenbord een extra mengpaneel met knoppen waarmee je op gevoel de belangrijkste nabewerkingsstappen kunnen doen. Je kunt de Palette Gear in diverse samenstellingen kopen, van de starterskit met 1 schuif, 1 draaiknop en 2 drukknoppen tot de zeer uitgebreide Professional Kit met 4 schuiven, 6 draaiknoppen en 4 drukknoppen. Verder zijn alle soorten blokjes ook los bij te kopen voor helemaal je eigen samenstelling. Alleen moet je wel beginnen met één van de drie basissets want het USB-blokje is niet los te koop. Ik heb in deze review de meest uitgebreide set, de professional kit, gebruikt.

De Palette gear sets komen in mooie doosjes met verschillende samenstelling.

Palette gear is een verzameling aan losse blokjes die met contactpunten en magneten aan elkaar gezet kunnen worden. Hoe? Welke knoppen waar? Dat mag je zelf verzinnen!

Zo gauw je een blokje vastklikt aan het USB-blok licht hij op en werkt hij. Eenmaal een functie en LED kleur toegewezen aan een specifiek blokje behoudt hij deze functie en kleur, ongeacht of je hem loshaalt en ergens anders weer vastklikt.

Hoe je de blokken aan elkaar zet, welke vorm je mengpaneel ook gaat krijgen, dat is helemaal aan jou. De blokjes behouden hun LED kleur en functie, ongeacht de plek.

Alles is instelbaar, van functies tot LED kleur

Je download het stuurprogramma van de site van Palette en kunt aan de slag. Je begint met ene profiel aan te maken voor welk programma je de knoppen in wilt stellen. Je kunt meerdere profielen aanmaken voor verschillende programma’s.

De Palette app, beetje klein in beeld maar dat heeft met mijn QHD-scherm te maken

Klik op een knop, scroll door het menu aan mogelijke toewijzingen van functies (er is heel veel mogelijk!) en kies uit één van de 7 led kleuren. Je kunt zelfs het USB blok je eigen screen naam geven. Als icoon laat hij zien voor welk programma je een profiel hebt gemaakt.

Op het moment dat je een blokje loshaalt verdwijnt hij ook meteen uit de app

Zet je blokje ergens weer terug en hij heeft nog steeds dezelfde functie en LED kleur. Alles wordt onthouden!

Door de kleuren toe te wijzen kun je makkelijker knoppen en schuiven die vergelijkbare stappen doen ‘groeperen’. Dat maakt het snel zoeken naar de goede knop makkelijker.

Het werkt makkelijk en intuïtief

In eerste instantie vond ik de blokken nogal groot. In deze tijd waarin we op de vierkante mm’s knopjes moeten bedienen heb ik nu eens knoppen die met zijn 15 even groot zijn als mijn halve toetsenbord. Toch ben ik eigenlijk wel blij mee. Want ik kan zonder te kijken de goede knoppen grijpen en door de grootte kun je heel precies wijzigen zonder dat je verkrampt aan het werken ben met je muis.

Nabewerken zonder te kijken met je ogen naar de foto in plaats van naar de schuifjes. Niet meer bewerken vanuit de instellingen maar gewoon op zicht!

Het moment dat je een knop aanraakt of verandert verschijnt er kort een icoontje in beeld die aangeeft wat je gaat doen. Op die manier voorkom je verkeerde knoppen en verkeerde nabewerking.

Een fijne toevoeging aan een knop: before / after. Even drukken en kijken, nog een keer drukken en verder met nabewerking. Ik gebruik deze functie nu meer dan ervoor.

Een weekje schuiven, drukken en draaien

Grappig hoe meningen kunnen wijzigen. Toen ik van het bestaan leerde was ik meteen enthousiast, dat moest ik hebben. Toen ze binnenkwamen schrok ik echter van de grootte. Waarom moesten die knoppen zó enorm zijn? Wat kleiner is handzamer. Heb wel 10 verschillende bouwwerken geprobeerd met vóór mijn toetsenbord en ernaast voor ik uiteindelijk dit ontwerp heb gekozen. De meeste toewijzingen waren voor mij meteen duidelijk: belichting, hooglichten, schaduwen, contrast, clarity, witbalans en vibrance worden veel gebruikt. Maar vooral voor de drukknoppen had ik moeite te bedenken welke functie daar handig voor zou zijn. Immers, Lightroom heeft voor de meeste functies ook een sneltoets en of ik nu op een grote quizknop druk of op een G… in beide gevallen kom ik op de gridview uit.

Toch ben ik steeds enthousiaster geworden. De knoppen zijn oerdegelijk en voelen heel solide aan. Het is geen plastic speeltje wat 2017 niet gaat overleven. Het feit dat ik zelf mag bouwen en aan alle knoppen zowel functies als kleurtjes toe kan kennen maakt dit systeem ook enorm divers en breed inzetbaar.

Ook de reactie in Lightroom is heel snel. Als je aan één van de knopjes zit zie je meteen dat er wat gebeurt, er is geen wachttijd en de reactie is heel soepel.

Toch zie ik nog wel een paar verbeterpunten. Zo zou ik op de schuifjes graag een klik voelen wanneer ik weer in het midden ben. Immers, als ik mijn belichting aanpas maar toch terug wil moet ik nu heel precies te werk gaan en op mijn scherm kijken wanneer de belichting weer op 0 staat. Een gevoelsklikje zou wonderen doen.

De draaiknoppen hebben het grote voordeel dat je daar op kunt drukken waarmee je in één keer je instellingen weer hebt gereset. Als je je belichting op een draaiknop instelt komt hij in één keer terug op nul met drukken.

Daarnaast hebben de schuiven als nadeel dat als ik hem instel, de schuif naar links of rechts staat. Ik was even bang dat als ik naar de volgende foto zou gaan hij dan ook meteen voor deze nieuwe foto de instelling over zou nemen. Dat is gelukkig niet zo. Wat wel zo is, is dat als ik voor deze nieuwe foto wederom dezelfde schuif wil verzetten hij bij aanraking wel begint waar de schuif voor de vorige foto gebleven was. Heb je foto 1 op +1 belichting gezet en wil je de volgende foto naar -1 hebben dan begint de correctie ineens toch bij +1 omdat hij daar nog stond. Ook daarvoor is een draaiknop handiger, immers, die heeft geen begin en einde en begint voor elke foto gewoon weer bij 0. Toch werken de schuiven wel heel erg prettig wegens hun grote precisie.

Voor de drukknoppen heb ik nog niet echt een functie maar dat heeft meer te maken met de enorme mogelijkheden van sneltoetsen in Lightroom. Dat is dus nog even puzzelen.

Als laatste, maar dat is vooral voor mij als wandelaar, is het niet heel makkelijk om de Palette even te verplaatsen. Zeker de professional kit met 15 blokjes moet je echt met twee handen oppakken om ergens neer te zetten. Nu werk ik vaak hier en dan weer daar dus is het voor mij even puzzelen, misschien dat ik er een dun plankje onder maak. Werk je echter, zoals de meeste fotografen, met een vaste computer met zo’n 80” scherm, dan is dat geen probleem 😊

Oh ja, alle blokken moeten aan elkaar. Je kunt niet de ene helft van de blokken links van je toetsenbord zetten en de rest rechts. Misschien zou een soort connectieblokje met een USB kabel ertussen wel aardig zijn om van één set meerdere panelen te maken.

Nog even het lekker dramatische resultaat van minder dan 10sec. draaien, schuiven en drukken.

Voordelen:

Snelle manier van nabewerking met grote precisie, binnen een paar seconden heb je de belangrijkste aanpassingen gedaan.
Knoppen zijn makkelijk op gevoel te vinden waardoor je aandacht bij de foto’s blijft
Grote precisie met ontspannen houding in je hand. Geen verkrampte muishand meer om kleine aanpassingen te doen.
Solide en degelijk gebouwd
Veelzijdige manier van opbouw / samenstelling van je paneel. Alle blokjes kunnen overal en je kunt zelf de voor jou ideale vorm maken
Makkelijk te bouwen door magneten en contacten
Veelzijdig in functie: aan elk blokje kun je zelf een functie en LED kleur meegeven
Blokken houden hun LED kleur en functie, ook al haal je ze los en zet je ze ergens weer vast.
De draaiknoppen kun je ook indrukken waarmee je meteen de instelling weer reset.
Meerdere functies voor verschillende programma’s mogelijk
Het USB-blok laat keurig zien welke instelling je aan het wijzigen bent, een kort in beeld komend icoontje doet hetzelfde.
Grote veelzijdigheid van de draaiknoppen met ook een drukfunctie
Reactietijd van bijv. Lightroom is heel snel. Wanneer je aan een knop of schuif komt zie je meteen resultaat zonder schokken
Verschillende sets te koop en de knoppen zijn los nog bij te kopen.

Nadelen:

Prijs is niet gering.
Het oppakken van een paneel is even een dingetje, ondanks de sterke magneten, valt het wel uit elkaar als je het met één hand oppakt.
De schuiven hadden een gevoelsklik in het midden mogen hebben zodat je ‘voelt’ wanneer je weer precies op 0 bent.
De schuiven beginnen bij de waarde waar ze bij de vorige foto me zijn gestopt. Exact vanaf nul beginnen is met de schuiven daarom lastig.
De functie van de drukknoppen is was discutabel omdat bijv. Lightroom al veel functies met sneltoetsen heeft ingebouwd.

Of je een Palette gear aan gaat schaffen als je niet zoveel met nabewerking doet weet ik niet maar als je, net als ik, vele uren achter de computer bezig bent met nabewerking zijn deze extra knoppen een enorme meerwaarde. Niet alleen werkt het lekker snel maar ook ben ik nu meer bezig met hoe de foto eruit komt te zien in plaats van dat ik mij blindstaar naar de schuifjes.

Polarisatiefilter

20 mei 2017

... zo heet deze veel gebruikte filter eigenlijk officieel. Omdat de tegenhanger, de lineaire polarisatiefilter, eigenlijk niet meer wordt verkocht (werkt niet in combinatie met autofocus), wordt de circulaire polarisatie filter (of CPL filter) tegenwoordig ook gewoon 'polarisatiefilter' genoemd. Wat deze filter doet is het selectief filteren van licht, het laat alleen licht in één lichtrichting door; het fungeert al het ware als een tralienetwerk. Verstrooid licht (of 'ongepolariseerd licht') wordt tegengehouden en alleen gepolariseerd licht wordt doorgelaten.

Werking van de polarisatiefilter: gepolariseerd licht wordt doorgelaten, verstrooid licht wordt tegengehouden

Praktisch: de polarisatiefilter op de camera

De polarisatiefilter bestaat uit twee ringen waarbij in de voorste het filter zit. Op de achterste zit schroefdraad waarmee je de filter op je objectief schroeft, de voorste blijft altijd draaibaar.

Voor je de filter op je objectief schroeft haal je altijd eerst je UV- of beschermfilter van je objectief en schroef dan pas de CPL filter erop. Nooit filters 'stacken' (stapelen), dat zorgt voor:

sterke kwaliteitsvermindering (ondanks kwaliteit filters)
risico op vignettering met groothoeklenzen (donkere hoeken omdat je bij veel uitzoomen tegen de binnenkant van de filter aan fotografeert
risico dat je beide filters nooit meer van elkaar af krijgt, echt waar been there.... Sterker nog, op mijn reizen is mijn grote hobby van deelnemers filters van elkaar af te moeten halen :-)

Hoe bepaal je het effect?

Als de filter eenmaal is geplaatst, kijk je door de zoeker en draait aan het voorste deel van de filter. Op een gegeven moment zie je het beeld (of een deel van het beeld, zoals het wateroppervlak of de blauwe lucht) wat donkerder worden. Dan heb je het maximale effect, draai je door is het weer weg. Je hoeft met je belichting niets speciaals te doen, immers, de belichtingsmeter houdt zelf rekening met de nieuwe situatie. Wel moet je, na het bepalen van het goede effect, opnieuw belichten. Daarom zet ik altijd eerst de polarisatiefilter goed vóór ik mijn belichting ga aanpassen.

De polarisatiefilter net zolang gedraaid tot ik in de voorgrond door het wateroppervlak heen kon kijken. Gelukkig dat de reflectie van de berg er nog helemaal op staat.

Het effect van de polarisatiefilter op wateroppervlakken

Direct licht van de zon is gepolariseerd en gebeurt nagenoeg niets mee. Maar als dat zonlicht via een wateroppervlak wordt gereflecteerd, wordt het door het water verstrooid en wordt niet door het filter doorgelaten. Het licht wat echter door het wateroppervlak heen is gegaan en vanaf de bodem terugkomt is nog wel gepolariseerd en wordt wel doorgelaten. Wat je dan ziet is ineens niet de spiegeling in het water maar je kunt nu door het wateroppervlak heenkijken naar de bodem. Het maximale effect voor wateroppervlakken bereik je met een hoek van de camera ten opzichte van het wateroppervlak van 45º. Bij groothoek is de beeldhoek zó groot dat je maar in een beperkt deel van je foto daadwerkelijk te maken hebt met een hoek van 45º. Wanneer de hoek groter of kleiner wordt zie je op die plekken langzaam de reflectie weer terugkeren.

Blauwe lucht is ook ongepolariseerd licht. Ook die kun je met de polarisatiefilter filteren zodat de blauwe lucht diep donker blauw wordt. De witte wolken gebeurt echter niets mee zodat het contrast tussen blauw en wolk nog sterker wordt, een typische Hollandse wolkenlucht. Wel is het effect op de blauwe lucht niet altijd gelijk. Het maximale effect bereik je wanneer je 90º ten opzichte van de zon fotografeert, met de zon mee is het effect matig, tegen de zon in nauwelijks. Is het lastig om in te schatten waar nu 90º is? Kijk dan naar je schaduw en fotografeer er haaks op!

Let op bij enorme groothoek (denk aan 16mm of minder op fullframe of 12mm of minder op een APS-C of crop-camera) dat je zo’n grote hoek hebt dat binnen de foto het polarisatie-effect sterk kan verschillen. Je ziet dan een donkere vlek in de lucht, daar waar het effect het sterkste is, op 90° t.o.v. de zon. Dit effect is afhankelijk van de zonnestand en luchtvochtigheid en zal niet altijd zo sterk zichtbaar zijn. Zie je zo'n donkere vlek ontstaan dan kun je hem maar beter niet gebruiken.

Té sterk polarisatieeffect door combinatie van extreme groothoek en luchtvochtigheid. Wees hierop bedacht!

Niet alle effecten tegelijk

Soms wil je alles tegelijk, meer kleur in de bomen, donker blauwe lucht èn door het wateroppervlak heenkijken (of juist niet). Allemaal effecten door de polarisatiefilter. Echter, door je gekozen compositie, standpunt t.o.v. de zon en t.o.v. het wateroppervlak kan het zijn dat niet alle effecten tegelijk gebeuren. Dan draai je tot je de mooie kleuren in de bomen ziet maar dan is ook meteen de lichtreflectie in het water weg, draai je die weer terug… ben je de kleur in de bomen kwijt. Daar is niets aan te doen, en mocht je deze effecten echt op dat moment willen combineren zit er niets anders op dan ze in de nabewerking samen te voegen

Op de linkerfoto is het water mooi terwijl op de middelste de kleur van de bomen diep en warm is. Omdat beide niet mogelijk was is samenvoegen in de nabewerking de enige mogelijkheid

Met het risico dat ik het verwijt krijg je teveel op kosten te jagen kan ik je toch verklappen dat het polarisatie-effect afhankelijk is van de kwaliteit van de filter. Duurdere filters werken echt beter. Ik heb hele goede ervaringen met filters van Hoya en B+W maar ook Kenko maakt goede filters en inmiddels werk ik met Benro. Let er wel op dat, als je een enorme groothoek hebt, je een slimline koopt. Dat is een extra dunne filter zodat je niet tegen de binnenkant van de filter aan fotografeert bij helemaal uitzoomen. Werk je ook veel met grijs- en/of grijsverloop filters (zie deze tutorial), dat is de nieuwe filterhouder van Benro een hele goede optie omdat je in de adapterring op slimme wijze een Benro slimline pola filter kunt schroeven die apart te bedienen is.

Dus nu altijd een polarisatiefilter?

Nee, zeker niet! Deze filter heeft een aantal geweldige eigenschappen die je kunt gebruiken in de fotografie. Maar er zijn genoeg momenten te bedenken dat je deze effecten juist niet wil hebben, denk aan adembenemende reflecties in het water. Het is dus zaak deze filter als een extra tool in je toolkit beschikbaar te hebben. Soms heb je hem nodig, andere momenten niet. Maar het zou zonde zijn dat je hem niet in je tas hebt op het moment dat je hem eigenlijk zou willen gebruiken. Daarom mijn advies: neem altijd een polarisatie filter mee!

LAST MINUTE: ~ Finse Lente & Wildlife ~ foto expeditie

8 mei 2017

Wat natuurschoon en fauna betreft is Finland een van Europa's mooiste landen. In van de uitgestrekte taiga bossen en de duizenden meren lopen ook nog eens wilde beren, veelvraten, elanden en soms zelfs wolven. Reden voor mij als natuurfotograaf om een speciale reis te wijden aan zowel het natuurschoon als misschien wel de meest indrukwekkende fauna van Europa!

Tijdens de reis zal het dag- en nachtritme worden omgedraaid. U brengt maar liefst drie volledige nachten door in speciale wildlife hides die uniek zijn gepositioneerd en u een uitgelezen kans bieden om bruine beren, veelvraten en misschien zelfs wel wolven op de gevoelige plaat te zetten! Het schemert van 23:30 tot 2:30 uur maar echt donker wordt het nooit... Ondanks de lange dagen zult u merken dat het licht erg zacht is en de subtiele lichtschakeringen in de vroege ochtend met dampend water en gouden licht spreken tot de verbeelding. Op de nachten dat wij niet in een wildlife hide zitten gaan wij in onze omgeving op zoek naar elanden, mooie landschappen en vele volgens in nabij gelegen natuurreservaten, unieke zonsondergangen en -opkomsten en bezoeken we het Petola bezoekerscentrum en de nabij gelegen stroomversnelling.

Deze fotografische reis is gericht op wildlife fotografie in combinatie met het taiga landschap en daarom zal ook landschapsfotografie aan bod komen. Tijdens de excursies in de natuurgebieden wordt u uitgebreid begeleid en is er gelegenheid voor praktische vragen. Op diverse momenten worden er stukken theorie behandeld en zullen gemaakte beelden worden nabesproken.

Aarzel niet en boek snel deze reis!! Alle informatie en boeking, zie: https://www.johanvanderwielen.nl/fotografiereis-finland-wildlife/

Indrukwekkende zonsopkomst... zo'n moment dat je hoopt dat hij even door de wolken wil prikken

Een weekje op Schier: luchten en nachten

5 mei 2017

Dol op wolken

Lucht en wolken spelen een belangrijke rol in mijn beelden. Niet alleen de mooie Hollandse wolkjes maar - of misschien wel juist - ook de apocalyptische wolkenmassa's. Ik ben een beetje bombastisch van aard dat ik wild wordt van de grootse dramatiek van de elementen. Je voelt je nietig en klein en ervaart dan echt dat wij mensen wel denken dat we de natuur kunnen dwingen maar dat als moeder aarde echt haar kracht laat zien wij werkelijk niets voorstellen. Ook mijn tijd bij Meteo Consult heeft mijn liefde voor luchten en wolken aangewakkerd. Al met al niet onlogisch om telkens weer terug te keren naar de eilanden.

Hollandse wolkenlucht, reflecterend in het natte noordzeezand.

'gobbel gobbel' en dan even met je vleugels wapperen; het constante geluid van de fazant

Dubbeltje op z'n kant

Het zijn de momenten waarbij je twijfelt of je moet gaan die de grootste potentie hebben. Een strak grijze lucht biedt weinig spannends voor een zonsondergang, evenals en strak blauwe hemel. Wolken bieden potentie op mooie kleuren maar pas met enorme wolkenmassa's kan het twee kanten uit: de zon komt er nog even doorheen en het wordt geweldig of de zon laat zich niet meer zien en je staat als fotograaf volledig voor niets. Juist die spanning is wat mij trekt. Gaat het gebeuren of heb ik verkeerd gegokt? Dus weet ik zeker dat het mooi gaat worden, dan wordt het aardig maar weet ik het niet zeker dan is de kans op 'geweldig' aanwezig.

De zon is nog niet eens onder als ik onderweg naar zee stop bij deze boom

Een dikke wolkenband met hagel en regen... en de zon die er even doorheen wet te prikken

Met telelens focus is mij op het gat in de bewolking waarachter de zon is ondergegaan, slierten regen zijn zichtbaar, het lijkt wel een poort naar de hel

Lichtvervuiling op zee

Eindelijk is de nacht helder genoeg om op pad te gaan. Terwijl het gezin in de warme slaapzak kruipt, doe ik mijn Lofoten-thermo-kleding aan en dik ingepakt (het vriest!) ga ik op pad. Eén van mijn doelen is een startrail vanaf het strand met de embryonale duinen. Een andere camera gaat mee voor de 'single shots'. Nu is Schiermonnikoog officieel de donkerste plek van Nederland en met de maan inmiddels onder heb ik goede hoop voor een echt donkere nacht. Helaas kom ik bedrogen uit. Niet alleen blijven wolkenvelden in het uit mijn beeld komen waardoor een mooie startrail niet echt mogelijk is, het ergste is nog mijn blikveld over zee. Ik heb mij dit nooit zo beseft maar de zee ten noorden van Schier heeft meer weg van de A12 in de spits dan van een mooie zee. Rijen naast elkaar varen grote zeeschepen af en aan langs het eiland. Kijk maar eens op marinetraffic.com. Naast alle boorplatforms, windmolenpark en natuurlijk de vuurtorens van Schiermonnikoog, Ameland en Borkum heb ik vanaf het duin zicht op één groot lichtspektakel. Natuurlijk is het helder en zie ik duizenden sterren maar zonder menselijke elementen is een foto niet mogelijk. Ik besluit daarom dit fenomeen te vatten in een panorama.

nachtelijke panorama vanaf het strand richting noord, lichtvervuiling op zee

Mijn startrails is redelijk gelukt, de gaten in de sterren komen door de wolkenvelden en op de achtergrond is duidelijk de lichtvervuiling van zee zichtbaar

Waddenworkshop

Na een aantal dagen 'vakantie' ontvang ik op vrijdagmorgen de deelnemers van de waddenworkshop Schiermonnikoog. Een volgeboekte reis met mensen die gretig zijn om alle facetten van het eiland te leren kennen. Wat luchten betreft worden ze getrakteerd op het mooiste wat het eiland te beiden heeft en geluk voor hun zijn de ergste hagel- en regenbuien alweer over. De eerste avond is weer het bekende 'dubbeltje op z'n kant'. Wel of niet gaan? En dus gaan!

Prachtige wolken met een klein straaltje zon

De maan komt op tijdens het blauwe uurtje, het laatste lucht van de zon is nog net zichtbaar

Blauwe uurtje, intens blauwe kleur. Door sterke wind wordt schuim af en aan geblazen op het strand

Traditie: de vuurtoren

Tijdens alle waddenworkshops ga ik langs de vuurtoren. Dit baken in de nacht met zijn stralen biedt een mooie gelegenheid om je camera te leren kennen. Wil je stralen fotograferen moet de sluitertijd niet te langzaam zijn maar ook niet te snel. Dus is het puzzelen met ISO, diafragma en sluitertijd (om nog maar te zwijgen van het gepruts met menig statief en zoeken naar knopjes in het donker). Eenmaal de goede instellingen is het beziggaan met de goede positie van de stralen, scherpstelling en natuurlijk mooie compositie. Voor je het weet ben je zo een paar uur verder.

De vuurtoren door het duingras heen

Nadeel: na een mooie zonsondergang volgt ook altijd een mooie zonsopkomst

En tja, in April betekent dat vroeg opstaan. Gaat de zon om 21:00 onder, komt hij om 6:00 weer op. Met mijn tip in acht nemend dat je altijd minimaal 30 min. te vroeg moet zijn èn het feit dat we ook nog moeten fietsen gaat bij mij de wekker om 4:45. Terwijl ik er pas om 2:00 in lag. Nou ja, eenmaal aan het strand vergeet je al snel je tollende hoofd en dat stemmetje wat de hele tijd 'koffie' fluistert en wacht je gespannen op wat gaat komen.

De aardschaduw mooi zichtbaar met precies in elke band mooie wolkjes... als dan ook nog eens een groep ganzen precies goed door het beeld wil vliegen ben je spekkoper

De zon wil niet echt meewerken, mooie stralen en kleuren maar nog niet het warme licht op het strand

Eindelijk wil hij heel even door de dikke wolk heenprikken... het mooist licht is even zichtbaar

Op zoek naar de Melkweg

Na een gezellig en mooie dag met de groep door de kwelder gaat de zon als een koperen bal onder in een verder wolkeloze hemel. Hoewel een aantal deelnemers er toch voor gaat, grijp ik met de rest van de groep deze gelegenheid aan om foto's te bespreken en ons op te laden voor de nacht. Want de nacht biedt een uitgelezen kans op iets spectaculairs: de mogelijkheid voor een panorama van de Melkweg incl. de gaswolk. Het wordt kraakhelder, koud, de maan gaat rond 1:00 onder en de eerste schemering zal rond 3:30 weer zichtbaar worden. Hoe later in de nacht, echter hoe meer van de gaswolk zichtbaar zal worden. Ons gok is dan ook op 3:15 en dus gaan we met maar liefst 10 man (!) rond 1:00 op de fiets de kwelder in.

Andromeda nevel op 2,2 miljoen lichtjaren van ons verwijderd. Het verste ob ject wat wij bij heldere nacht kunnen waarnemen: ons buur sterrenstelsel.

Afsluiting van een spectaculaire week en imposante nacht: het panorama van de Melkweg

Combineren van filters: pola filter, grijs- en grijsverloop filter is het handigst als je daar een vaste volgorde bij aanhoudt

Werken met meerdere filters: een stappenplan

1 mei 2017

Filters en belichting

Welke filter je ook gebruikt, polarisatiefilter, grijs- of grijsverloop filter, ze beïnvloeden de belichting. De polarisatiefilter filter selectief licht en afhankelijk van hoe je hem draait komt er meer of minder licht in beeld. De grijsfilter werkt op het hele beeld terwijl de de grijsverloopfilter uit een deel van het beeld het licht tegenhoudt. Toch kan de belichtingsmeter hier prima mee uit de voeten, immers de filters zorgen voor een nieuwe 'werkelijkheid' en de camera past zich daarop aan. Enige uitzondering is de bigstopper die zóveel licht filtert dat de belichtingsmeter problemen krijgt, daarover heb ik mijn tutorial over lange sluitertijden al uitgebreid geschreven. Toch is het wel van belang te snappen wat iedere filter doet en hoe je met de belichtingsmeter moet werken om de goede effecten te krijgen. Ik werk daarom, zeker als ik meerdere (soorten) filters ga combineren, graag vanuit de Manual stand. Dan weet ik namelijk precies waarop de belichting gebeurt en hoef ik niet per filter met te compenseren.

Polarisatiefilter om in de voorgrond de ribbels door het water te kunnen zien èn blauwe lucht, grijsverloop voor mooie belichting lucht

Stappenplan

Omdat je met meer filters gaat werken is het handig een bepaalde volgorde aan te houden. Op die manier hoef je niet tussendoor alles opnieuw in te stellen.

Stap 1: compositie

Eerst de compositie goed hebben. Immers, als je tussendoor de compositie weer verandert, verandert ook de belichting en kun je opnieuw beginnen. Dus zorgt er eerst voor dat je het beeld compleet hebt zoals je graag wilt hebben. En om je compositie vast te houden is een statief onontbeerlijk!

Stap 2: diafragma t.b.v. scherptediepte

Het diafragma beïnvloedt niet alleen de belichting maar ook de compositie. Het is dus van belang dat deze vaststaat tijdens het proces. Als je de camera het diafragma zou laten bepalen loop je het risico dat als jij alles scherp wilt hebben de camera door aanpassing van diafragma t.b.v. belichting er ineens voor zorgt dat de achtergrond onscherp wordt. Voor landschapsbeelden met groothoek is het effect van diafragma overigens niet zo groot, de combi van groothoek en scherpstelafastand van vaak een paar meter of meer zorgt al voor een grote scherptediepte. Ik werk zelf vaak met f/8 of f/11. voor het gemak werk ik graag in de stand manual, dan kun je naar hartelust met je sluitertijd spelen. Op statief maakt dat toch niet uit.

Stap 3: polarisatiefilter

De pola filter beïnvloedt de belichting op een deel van de foto, dus eerst die goed zetten zodat de lucht mooi diep donker blauw is of je mooi door het wateroppervlak kunt kijken. Heb je een losse filter waarop je daarna weer je filterhouder voor je grijs- en/of grijsverloop filters moet schroeven is het handig om de verloopring er al wel vast op te draaien. Dan loop je later niet het risico dat door de ring van de filterhouder de pola filter weer verdraait. Je kunt natuurlijk ook gebruik maken van een pola filter die ín de filterhouder gaat of van de bloednieuwe Benro houder waar de pola filter op ingenieuze wijze in de ring verwerkt kan worden (zie hier en hier).

Soms kan het gewoon niet: links zonder CPL filter, in het midden de filter gebruikt maar nu geen mooi water meer daarom (rechts) samengevoegd met photoshop.

Stap 4: belichting voorgrond

Nu de pola filter goed staat en je een diafragma hebt ingesteld in stand Manual is het zaak om de belichting goed in te stellen voor de voorgrond. Omdat de voorgrond vaak donkerder is dan de lucht zorgt de belichting voor de voorgrond belichting (relatief lange sluitertijd) en gaan we straks met de grijsverloop filters de lucht regelen. Regel de belichting met je sluitertijd totdat je tevreden bent. De lucht zal nu waarschijnlijk veels té licht zijn. Maar dat komt in de volgende stap.

Stap 5: grijsverloopfilters voor de lucht

De lucht is nu veels te licht en moet donkerder. Dat gaan we regelen met de grijsverloopfilters. Door de overgang precies op de horizon te leggen kunnen we door één of meer filters (1, 2 of 3 stops, zie hier voor hoe ze allemaal heten) de belichting van de lucht verkleinen tot er weer mooie structuur in komt. De belichting van de voorgrond verandert nu niet meer omdat je de instelling van de sluitertijd en diafragma via de stand Manual hebt vastgezet. Nu is de totale belichting goed.

Links de belichting voor de voorgrond, rechts dezelfde foto maar nu met een 3 stops grijsverloop filter voor ook de belichting van de lucht

Stap 6: eventueel gebruik van grijsfilters

Wil je alsnog graag werken met een langere sluitertijd, bijvoorbeeld voor beweging en dynamiek in de wolken of in het water, dan kun je voor de grijsverloopfilters ook nog een grijsfilter plaatsen (variëren van 1 tot zelfs 10 stops). Omdat je in Manual werkt zul je nu wel de belichting aan moeten passen, anders wordt de foto donkerder. Je zult dus even moeten gaan rekenen. Het aantal stops (factoren 2) wat je aan grijsfilter voor het beeld plaatst zal de sluitertijd moeten verlangzamen. Ik heb een rekenvoorbeeld beschreven in mijn tutorial over lange sluitertijden.

Alles gecombineerd: pola filter om door het water te kunnen kijken in de voorgrond, grijsverloop om de lucht wat indringender te maken en grijsfilter voor water langere sluitertijd (3,5"). Verder 16mm, ISO100 en f/11 op statief

Benro filters

Ik heb al vaker de nieuwe Benro filters geroemd en ja... ik ben nog steeds bezig met een uitgebreide review. Tot die tijd moet je het nog maar even van mij geloven. En mocht je op basis van mijn mening al geïnteresseerd zijn? Ga dan snel naar CameraNU.nl om een mooie set samen te stellen.

Johan van der Wielen

~ naturephotography ~

Month: mei 2017