Het Speulderbos is groot …
Speulderbos, bos van de dansende bomen. Vóór de zon binnendringt is het mistig en mysterieus
Het is potdichte mis als ik de bedoelde dinsdag door de Veluwe rij, ik mis bijna een rotonde in het dorp (…) maar ben uiteindelijk mooi op tijd op de plek van bestemming. Maar het Speulderbos is groot en er zijn zóveel mooie plekken. Hoewel ik het liefst diep het bos in trek voor de mooiste dansende bomen weet ik dat we voor het gewenste spel van licht juist meer aan de rand moeten zijn. Daar kan de zon al vroeg het bos binnendringen en hoe vroeger hoe meer de mist er nog is. We ontmoeten elkaar aan de rand bij een schitterende plek, meer open dan mensen kennen van het Speulderbos en daardoor geschikt voor het doel. Maar toch zijn we niet meteen tevreden en rijden nog een keer langs allerlei andere potentiële plekken.
Nog geen zonnestraal te zien maar wel een schitterende plek… het lijkt wel een meer maar in werkelijkheid is het maar een plasje water op het pad
Het Speulderbos is echter groot en het is altijd best lastig om, zonder dat de zon er nog is, de maximale potentie aan puur de bosstructuur en kompasrichtingen te bepalen. Na veel omzwervingen keren we uiteindelijk… op de eerste plek terug. En dan begint het grote wachten, gaat de zon doen wat ik hoop. Blijft de mist lang genoeg aanwezig om de zon door het bos te laten stralen…
De zon!
Dan eindelijk laat de zon zich zien, nog niet fel genoeg om echt door de mist en het bos heen te dringen maar vanaf een open plek in het bos heb ik prachtig zicht op het eerste waterige licht
De eerste zonnestralen door een boompje op de open plek. Door het hoge diafragma getal (f/16) gaat hij leuk stralen door de takken.
Ik haast mij terug naar Stefan die druk aan het werk is met timelapses en schiet zoveel mogelijk beelden om hem te overtuigen met mij aan de slag te gaan.
Naast de open plek begin de zon langzaam ook het bos binnen te dringen…
Aan de slag
Zonnestralen, zonneharpen of crepusculaire stralen zoals ze officieel heten, komen door breking van zonlicht in vocht. Dan kan vocht op de bladeren zijn, of beter nog mist, dan krijg je stralen in het bos. Maar ook breking door wolken geven stralen, de zogenaamde jacobsladders. In de zomer is het vaak te warm om het vocht lang genoeg te houden voor zonnestralen maar juist in de herfst waarbij het blad nog aan de boom zit om veel vocht vast te houden geeft de door mij ontzettend geliefde magische sfeer.
Daar zijn de stralen! Alsof er een spot uit de hemel door het bos heen priemt
Als je aan de slag gaat met zonneharpen zijn een aantal zaken van belang. Als eerste let ik altijd erg op de weersverwachtingen. Een heldere koude nacht, gevolgd door heldere zonsopkomst geeft de grootste kans op mist. Voor de zon daadwerkelijk het bos binnendringt is het echter vaak al een paar uur verder, het moet dan ook niet te snel opwarmen en ook wind zorgt voor het snel verdwijnen van de mist.
Het laatste groene blad van de beuken geeft bijna licht door de zonneharpen
Verder zie je ze bijvoorbeeld alleen met tegenlicht. Wanneer ik ook maar een kans op zonneharpen bespeur loop ik door het bos altijd tegen de zon in. Als je eenmaal een plek weet met zonneharpen ontstaan ze daar vaker en heb je voor een volgende keer meteen dé plek te pakken. Sommige boomsoorten zijn er perfect voor, zoals beuken, andere soorten als naaldbomen geven ook wel stralen maar met hele andere sfeer.
Zonnestralen boven een berijpte open plek met jonge naaldbomen
Gebruik in het bos eens een telelens
Hoe gek het ook klinkt, ik gebruik in het bos graag een telelens. Hoewel ik daarmee dus niet alles kan fotograferen wat zich dichtbij mij bevindt heeft het ver inzoomen een aantal grote voordelen. Zo kan ik mooie details uit het bos fotograferen uit de verte en kan ik allerlei lagen in elkaar drukken. Bomen die ver uit elkaar staan komen nu naast elkaar te staan en ik creëer een veel dichter bos dan in werkelijkheid.
Het donkere bos met in de verte…. Het licht! Gemaakt met telelens, ca. 200mm
Licht trekt de aandacht
Ons oog wordt altijd getrokken door lichte delen in de foto. Om die extra te benadrukken belicht ik altijd iets onder. Dat klinkt heel raar maar als de hele foto wat donkerder is komen lichte delen vaak veel lichter over dan als de hele foto lichter is. Donkere foto’s ervaren wij ook als ‘sfeervol’, denk maar aan kerst waarbij het liefst alle lampen uit doen en gezellig rond een paar kaarsjes bij de schaars verlichtte kerstboom zitten.
Om de magische sfeer van zonneharpen extra te benadrukken belicht ik vaak iets onder
Laat de lucht weg
Licht trekt de aandacht en de lucht zal altijd lichter zijn dan de zonneharpen in het bos. Door de lucht uit je foto weg te laten hou je de aandacht van de kijker in het bos bij de zonneharp.
De lucht zit in het beeld maar wordt tegengehouden door de boomkruin, het stralende zonnetje breekt de donkere bomen en geeft een speels effect
Speel met het spel van licht
Zonneharpen zijn prachtig om te fotograferen maar je kunt ook het spel van licht gebruiken voor andere soorten fotografie. Zo kwam eens een meisje met haar paard precies op het goede moment door mijn beeld gelopen. Ik heb haar gevraagd of ik wat foto’s van haar mocht maken en haar paard heeft heel geduldig gewacht tot ik het prachtige beeld had kunnen maken.
Op het perfecte moment op dé perfecte plek… soms komt alles samen!
Maar ook het fotograferen van details zoals paddenstoelen kan schitterend worden ondersteund met de stralen van de zon. Als achtergrond verlichting of zelfs het belichten van je onderwerp!
Zonneharpen als achtergrond bij de porseleinzwammen
Zo, het staat erop…
Ik kijk Stefan aan en wij beide bedenken ons ineens dat dit de laatste keer was voor dit seizoen. Met dit item mag ik mijn serie natuurfotografie voor Buitengewoon afsluiten. Ik kijk terug op een geweldige paar maanden met zevental items waar ik erg trots op ben. Ik heb in elk item de kans gekregen jou als kijker en lezer mee te voeren in mijn belevingswereld als natuurfotograaf, tips mogen geven over hoe ik deze onderwerpen te lijf ga en ben op prachtige plekken geweest om te laten zien hoe mooi en divers Gelderland is.
De zonnestraal precies op de porseleinzwam… en als er dan ook nog een vliegje op wilt landen…
Rest mij nu om je veel succes en plezier te wensen. Ik hoop dat je wat aan mijn tips hebt gehad, dat ik je heb kunnen inspireren meer naar buiten te gaan en dan natuurlijk je camera mee te nemen en ook heb ik hopelijk kunnen laten zien dat een mooie foto helemaal niet betekent dat je daarvoor naar speciale geheime plekken moet. Overal om ons heen is prachtige natuur die, met enige kennis van fotografie, kan leiden tot spectaculaire beelden.
Ga ervoor… en hopelijk tot volgend jaar!
“Jij ook bedankt en tot ziens”, mompelt Stefan terwijl hij de camera weer in het busje stopt. Klopt, ik zou jou niet vergeten! We hebben de afgelopen maanden best wat avonturen samen beleefd, ik heb veel geleerd en tot mijn grote vreugde ook jou mee kunnen nemen in mijn wereld van natuur- en nachtfotografie. Dus Stefan: “Juist jij bedankt!”. Evenals mijn dank aan de rest van het team van Buitengewoon en Omroep Gelderland!
Knalgele beukentak verlicht door een zonneharp… hoe mooi kun je je laatste uitzending wensen?
