Hoe fotografeer je
een reflectie

Deze tutorial is geschreven door Henk Muijs voor Natuurfotografie.nl.

In de natuurfotografie, maar ook daarbuiten, blijft water altijd trekken. Niet alleen vanwege alles wat daarop afkomt, maar ook om wat water met licht doet. Het weerkaatst, en vervormd beelden en kan het licht is duizenden stukjes versplinteren. Dit verhaal gaat over hoe je op verschillende manieren wat met die reflecties kunt doen. Ik heb mij beperkt tot water, zowel in vloeibare als in vaste vorm. We beginnen met de kerktoren in Rhenen. En eindigen op onze knietjes bij een veel hogere toren bij de Eemshaven.

Reflectie: twee voor de prijs van één

Door aan de waterkant een landschap te fotograferen, dat wordt weerspiegeld in het water, krijgen we herhaling van de het onderwerp, maar dan op zijn kop. Twee mooie onderwerpen voor de prijs van één. Dit werkt alleen goed, als beide beelden elkaar versterken: een reflectie moet wel wat toevoegen. In het bovenstaande beeld van de stad Rhenen bij nacht, sta ik (met bevroren tenen) aan de overkant van een nagenoeg gladde Rijn. Overdag zou de rivier misschien een barricade vormen in de compositie, maar doordat de reflecties het water oversteken heb ik meteen contact met de overkant. Het onderwerp komt als het ware naar mij toe.

Bij het beeld hieronder van het noorderlicht, vormen het licht samen met zijn spiegeling een vorm, wat het beeld veel dynamischer maakt. Het vrij matige noorderlicht wordt door de reflectie ook versterkt: twee keer zoveel groen voor dezelfde prijs. Door de horizon lager te leggen. Blijft de aandacht niet in de voorgrond hangen, maar mag ook het sterrenbeeld ‘de grote beer’ nog meespelen.

Symmetrie

Bij landschapsfotografie wordt er vaak voor gekozen om de horizon niet in het midden te plaatsen. Dit om het beeld wat boeiender te maken. Ligt het accent op het landschap of op de lucht? Bij spiegelingen wordt er vaker gekozen, om de horizon juist in het midden te leggen en zo beide delen evenveel mee te laten wegen. Zo kun je een symmetrisch beeld creëren. Dit kun je doen met een landschap, maar ook detailfotografie leent zich hier goed voor.

Spiegelbeeld

De spiegeling van het onderwerp in water wordt vaak ‘verstoord’ door allerlei rimpelingen en golfjes. De mate van de verstoring bepaalt hoe herkenbaar het originele beeld nog is. Zorg er wel voor, dat je scherp stelt op het spiegelbeeld en niet op de waterspiegel.
In 1950 maakte de Nederlandse filmmaker Bert Haanstra zijn bekroonde film “Spiegel van Holland”. Een zwartwitfilm, die een beeld van Nederland laat zien. De film bestaat vrijwel helemaal uit spiegelingen, die onderste boven worden weergegeven, zodat door de rimpelingen een bevreemdend beeld ontstaat.

Beweging, of juist niet?

De mate van beweging van water bepaalt de vorm van de spiegeling. Bij te veel rimpelingen en golven wordt de reflectie verstrooid en is er geen spiegeling meer. Bij een beetje rimpeling ontstaan er echter de mooiste vormen en ontstaat er een dynamisch beeld.

De zee zal niet vaak zo spiegelglad zijn, dat we spiegelingen zien. In de plassen op het strand, die achterblijven nadat het hoog water is geweest, is het echter veel rustiger. Ook het natte zand kan mooie spiegelingen opleveren. Wil je bijvoorbeeld de zonsondergang over de Waddenzee fotograferen, met mooie reflecties, plan dan een moment nadat het hoog water is geweest. De wadden vallen droog en er ontstaan gigantische spiegelende oppervlaktes.

Abstractie

Door een deel van het onderwerp te fotograferen en de aandacht te leggen op de lijnen en vormen, kun je beelden maken, waarvan niet op het eerste gezicht duidelijk is wat het nou precies is. Pak ook eens een telelens en zoom in op een deel van de spiegeling.

De perfecte omstandigheden

Er zijn heel veel plekken waar je reflecties kunt fotograferen. Maar niet altijd zijn de omstandigheden gunstig. Bedenk van tevoren wat je wilt en ga op zoek naar plekken, waar je dit kunt bereiken. Die plek van de noorderlichtfoto is overdag uitgezocht. Ook de plek van onderstaande foto was een bekende plek. Ga je naar de wadden, verdiep je dan in de getijden. Wil je een zonsopgang met reflecties, zorg er dan ook voor, dat je weet waar de zon precies opkomt. Een app op je telefoon zoals als TPE kan je daar heel erg goed bij helpen. Geluk? Ja, maar wel het resultaat van een goede voorbereiding.

Veel of weinig reflectie

Bij reflecties ben je al snel geneigd om te denken: “hoe meer hoe beter”. Maar soms kan minder een sterker effect geven. Onderstaande foto is bij zonsopkomst gemaakt op het strand van Terschelling. De branding kwam steeds aanrollen, en bij het terugtrekken bleef er steeds een streep nat zand over, die knal oranje reflecteerde. Bij deze foto is ervoor gekozen, om maar een klein streepje te laten reflecteren, net nadat de golf het verste op het strand was gerold. 1 seconde later had de golf zich weer veel verder teruggetrokken en was de oranje strook meters breder. Juist die smalle lijn in het donker naar de horizon maakt voor mij het beeld veel spannender.

Een grote reflectie in een klein plasje

Waanzinnige meren, enorme ijsvlaktes, natte stranden, wadden. Allemaal prachtige plekken. Allemaal plekken, waarvan je misschien hebt gedacht “ja, maar zo kan ik het ook…”. Toch is een klein waterplasje, achtergelaten door een regenbui, al genoeg. Het is een beetje mikken, misschien moet je op de knieën, of misschien wel plat op je buik. Maar ook in een klein waterplasje kun je prachtige reflecties krijgen. En wees eerlijk. We hebben dit jaar niet bepaald een tekort aan regenplasjes gehad.